معاملات FX

معرفی اندیکاتور RSI و سیگنال های آن

آشنایی با دوسطح بسیار مهم در اندیکاتور RSI

اندیکاتور RSI چیست؟ کاربرد rsi در تحلیل تکنیکال

یکی از قدرتمندترین و انعطاف پذیرترین ابزارهایی که در دست تحلیل گران تکنیکال بازار است، اندیکاتور Rsi می باشد که سرمایه گذاران سیگنال های خرید و فروش قوی را از آن دریافت می کنند و به همین دلیل rsi از محبوبیت بالایی معرفی اندیکاتور RSI و سیگنال های آن در بین اهالی بازار برخوردار شده است. اما این اندیکاتور واقعا چگونه به ما کمک می کند تا خرید و فروش های مطمئن تری داشته باشیم؟
در واقع وظیفه ی اصلی اندیکاتور آر اس ای این است که به ما درباره ی بیش از حد فروخته شدن یا بیش از حد خریده شدن یک دارایی اطلاع دهد و نقاط ورود و خروج مناسب را به کمک مباحثی همچون واگرایی Rsi و قوانین روند در Rsi که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت، برای ما نمایان کند.

تعریف اندیکاتور RSI

اندیکاتور RSI نشان دهنده ی قدرت بازار و قدرت خریداران و فروشندگان نسبت به هم است و به همین دلیل شاخص قدرت نسبی نامیده می شود که معرفی اندیکاتور RSI و سیگنال های آن مخفف Relative Strength Index می باشد. RSI اندیکاتوری بازگشتی است که برای تایید و تعیین نقاط و سطوح بازگشتی بازار به کار برده می شود و از گروه اسیلاتور های مومنتوم است؛ جی ولز ویلدر در سال ۱۹۷۸ در کتاب معروفش “مفاهیم جدید در تحلیل تکنیکال” این اسیلاتور محبوب و کاربردی را به عنوان سیستمی جدید در بررسی و نحوه خرید و فروش سهام معرفی کرد.
این اندیکاتور در نرم افزار های تحلیل تکنیکال در زیر نمودار قیمت ـ زمان رسم می شود. در گذشته نحوه محاسبه اندیکاتور rsi بسیار سخت بود و از طریق فرمول و روابط پیچیده ای انجام می گرفت، اما امروزه این ابزار با چند کلیک تحلیل گران به راحتی در نرم افزارهای تحلیل تکنیکال به نمایش در می آید.

بازه زمانی و حساسیت اندیکاتور rsi

RSI یک اسیلاتور قیمتی است و در محاسبات خود از میانگین قیمت ها در بازه های زمانی بهره می برد و همواره بین دو سطح ۰ و ۱۰۰ در حال نوسان است. هرچه بازه زمانی کوچکتری در نظر گرفته شود این اندیکاتور حساسیت بیشتری نسبت به تغییرات قیمت نشان خواهد داد و به همین ترتیب نوسانات بیشتری خواهد داشت و سیگنال های خرید و فروش بیشتری را به سرمایه گذاران خواهد داد.
اما متداول ترین تنظیمات این ابزار، تعیین دوره ی ۱۴ روزه و همچنین مشخص کردن دو سطح ۳۰ و ۷۰ به عنوان سطوح ویژه از سوی فعالان بازار سرمایه می باشد.

بازه زمانی و حساسیت اندیکاتور rsi

در این درجه بندی ۳۰ نشان از فروش های افراطی و سطح حمایتی است که به احتمال زیاد سهم برگشت قیمت را در پیش خواهد گرفت و درجه ۷۰ نشان از خرید های افراطی و سطح مقاومتی است که احتمالا کاهش قیمت سهم را خواهیم داشت. درجه ۵۰ هم به عنوان سطح میانی در نظر گرفته می شود.

برای درک بهتر به مثال زیر که متعلق به شرکت فولاد مبارکه اصفهان است، توجه کنید. همانطور که مشاهده می کنید در ابتدا شاهد عبور اندیکاتود rsi از سطح ۷۰ و ورود این اندیکاتور به منطقه اشباع خرید هستیم، در همین زمان در نمودار سهم شاهد چرخش سهم و نزولی شدن روند هستیم که با فلش قرمز رنگ نشان داده شده است؛ در ادامه این روند نزولی شاهد عبور اندیکاتور به زیر سطح ۳۰ و ورود به منطقه اشباع فروش هستیم که افراطی شدن فروش ها را نشان می هد. در این نقطه هم شاهد اتمام نزول و برگشت سهم هستیم که با فلش سبز رنگ نشان داده شده است.

نطقه اشباع فروش

خط روند در rsi

یکی از کاربرد های جالب اسیلاتور RSI این است که می توان از قوانین خط روند در آن استفاده کرد و در زمان شکست روند به بررسی آن پرداخت و موقعیت های مناسب خرید و فروش را شناسایی کرد.
قوانین سطوح حمایت و مقاومت در rsi همانند نمودار قیمت سهم است؛ یعنی به همان شکل که خطوط روند را در مورد قیمت استفاده می کنیم بطور مشابه می توانیم همان خطوط را در اندیکاتور آر اس ای استفاده کنیم و با اتصال نقاط کمینه به یکدیگر می توانیم به حمایت دینامیک و با اتصال نقاط بیشینه به مقاومت دینامیک برسیم.

نکته : هر چقدر حمایت و مقامت اندیکاتور rsi با قدرت بیشتری شکسته شوند از اعتبار بالاتری برخوردار خواهند بود و می توان با اعتماد بیشتری معامله کرد.

خط روند درrsi

در شکل بالا که مربوط به پالایش نفت اصفهان می باشد با شکسته شدن خط روند اندیکاتورrsi ، خود سهم نیز خط روند قیمت را می شکاند و سهم وارد فاز اصلاحی می شود.

واگرایی در RSI

وجود واگرایی در اندیکاتور rsi یکی از محبوب ترین سیگنال های معاملاتی برای فعالان بازار سرمایه است. در حالت عادی زمانی که نمودار سقف یا کف جدیدی را تشکیل می دهد اندیکاتور هم همین کار را می کند؛ اما در واگرایی که نوعی ناهمگونی بین قیمت و اندیکاتور است زمانی که نمودار سقف ها و کف های جدیدی را تشکیل می دهد اندیکاتور قادر به این کار نیست و برعکس عمل می کند.
بنابراین یک واگرایی زمانی بوجود می آید که بر اساس قیمت پتانسیل ادامه روند وجود داشته باشد اما بر اساس اندیکاتور تغییری در نسبت قدرت خرید خریداران و فروشندگان ایجاد شده که بیانگر ضعف موج قیمتی اخیر خواهد بود.
واگرایی بین rsi و خطوط قیمت در زمانی که اعداد بالاتر از سطح ۷۰ و یا پایین تر از سطح ۳۰ باشند اخطاری بسیار جدی برای سرمایه گذاران می باشد که حتما باید به آن توجه کنند چرا که این واگرایی اهمیت بالایی دارد و می تواند نشان از برگشت نمودار قیمت باشد.

انواع واگرایی ها

بر اساس حالت های مختلفی که بین قیمت و اندیکاتور RSI اتفاق می افتاد؛ واگرایی به دو دسته واگرایی معمولی و واگرایی مخفی که هرکدام دارای انواع مثبت و منفی هستند تقسیم می شود که در این مطلب به اختصار به هر کدام از آنها خواهیم پرداخت و لی شما می توانید برای مطالعه بیشتر در مورد واگرایی به مطلب “ واگرایی چیست؟ “ مراجعه کنید.

خواندن این مطلب می تواند برای شما مفید باشد: واگرایی چیست؟ انواع واگرایی و کاربردشان

واگرایی معمولی در rsi

واگرایی معمولی اخطاری برای بازگشت است و ضعف را در روند فعلی نشان می دهد. تحلیل گران بعد از مشاهده این واگرایی منتظر چرخش روند صعودی به نزولی و برعکس خواهند بود.
واگرایی معمولی مثبت ( RD+ ): زمانی اتفاق می افتد که نمودار قیمت کفی پایین تر از کف قبلی یا هم تراز با آن تشکیل می دهد اما اندیکاتور کفی بالاتر از کف قبلی خودش را می سازد. این اتفاق به معنی تضعیف شدن روند نزولی است و احتمال برگشت روند در آینده نزدیک وجود دارد.
واگرایی معمولی منفی ( RD- ): زمانی اتفاق می افتد که نمودار قیمت سقفی بالا تر از سقف قبلی یا هم تراز با آن تشکیل می دهد اما اندیکاتور سقفی پایین تر از سقف قبلی خودش را می سازد. این اتفاق به معنی تضعیف شدن روند صعودی است و احتمال برگشت روند در آینده نزدیک وجود دارد.

واگرایی در RSI

در تصویر بالا نمونه از واگرایی معمولی مثبت و واگرایی معمولی منفی را مشاهده می کنید که منجر به تغییر روند سهم ها شده اند.

واگرایی مخفی در RSI

واگرایی مخفی نشان دهنده ی تقویت روند فعلی بازار است و برای فعالان بازار به عنوان سیگنالی برای ادامه روند بازار می باشد.

واگرایی مخفی مثبت ( HD+ ): زمانی اتفاق می افتد که نمودار قیمت کفی بالا تر از کف قبلی خود بزند ولی اندیکاتور کفی پایین تر از کف قبلی خودش بسازد. این حالت نشان دهنده ی ادامه دار شدن روند صعودی سهم خواهد بود.

واگرایی مخفی منفی ( HD- ): زمانی اتفاق می افتد که نمودار قیمت سقفی پایین تر از سقف قبلی خود بزند ولی اندیکاتور سقفی بالاتر از سقف قبلی خودش بسازد. این حالت نشان دهنده ی ادامه دار شدن روند نزولی سهم خواهد بود.

واگرایی مخفی در rsi

در تصویر بالا نمونه از واگرایی مخفی مثبت و واگرایی مخفی منفی را مشاهده می کنید که منجر به ادامه روند سهم ها شده اند.

برای مطالعه بیشتر:

مخترع اسیلاتور RSI جی ولز ویلدر است که در سال ۱۹۷۸ در کتاب معروفش “مفاهیم جدید در تحلیل تکنیکال” این اسیلاتور محبوب و کاربردی را به عنوان سیستمی جدید در بررسی و نحوه خرید و فروش سهام معرفی کرد.

اندیکاتور RSI

اندیکاتور RSI یکی از محبوب‌ترین اندیکاتورهایی است که معامله‌گران از آن استفاده می‌کنند. این اندیکاتور از خانواده «مومنتوم» است. در این مقاله از اینوست یار، به‌طور اختصاصی دربارهٔ این اندیکاتور و کاربردهای آن توضیح داده‌ایم. برای یادگیری بیشتر درباره این اندیکاتور با اینوست یار همراه باشید.

اندیکاتور RSI چیست ؟

اندیکاتور RSI که مخفف Relative Strength Index می باشد، یک اسیلاتور مبتنی بر مومنتوم است که مقدار تغییرات قیمتی اخیر یک سهم را برای تعیین مناطق اشباع خریدوفروش اندازه‌گیری می‌کند. RSI به‌عنوان یک اسیلاتور نمایش داده می‌شود (یک نمودار خطی که بین دو نقطه‌ٔ کمینه و بیشینه حرکت می‌کند) و مقادیری بین ۰ تا ۱۰۰ را نشان می‌دهد. این اندیکاتور را در اصل «ولز وایلدر» طراحی و آن را در کتاب «مفاهیم نوین در سیستم‌های معاملاتی با رویکرد تحلیل تکنیکال» معرفی کرد.

تفسیر کلاسیک و کاربرد RSI به این صورت است که مقادیر بزرگ‌تر از ۷۰ نشان‌دهنده‌ٔ ورود سهم به منطقه‌ی اشباع خرید است و ممکن است آماده‌ٔ ورود به یک روند بازگشتی یا شروع پولبک اصلاحی در قیمت خود باشد. مقادیر کمتر از ۲۰ نشان‌دهنده‌ٔ ورود به منطقه‌ٔ اشباع فروش است.

نکات کلیدی

  • RSI یک اسیلاتور کلیدی است که در سال ۱۹۷۸ طراحی شد؛
  • RSI برای تکنیکالیست‌ها درباره‌ٔ مومنتوم صعودی و نزولی قیمت سیگنال‌هایی ایجاد می‌کند و اغلب در زیر نمودار سهم نمایش داده می‌شود؛
  • یک سهم زمانی در منطقه‌ٔ اشباع خریدوفروش در نظر گرفته می‌شود که به‌ترتیب بالای ۸۰٪ و زیر ۲۰٪ قرار داشته باشد.

فرمول محاسبه‌ RSI

RSI با یک رابطه‌ٔ دو قسمتی محاسبه و از فرمول زیر شروع می‌شود:

میانگین سود یا زیان جای‌گذاری‌شده در رابطهٔ بالا، یک میانگین درصدی است که در یک دوره‌ٔ زمانی سپری‌شده محاسبه می‌شود. این فرمول برای میانگین زیان‌ها مقدار مثبتی را نشان می‌دهد.

استفاده از دوره‌های ۱۴‌روزه برای محاسبه‌ٔ مقدار اولیه‌ی RSI، معیار استاندارد تعیین‌شده است؛ برای مثال، تصور کنید که در هفت روز از چهارده روز گذشته، قیمت پایانی سهم با میانگین سود ۱٪ افزایش یابد و در روز‌های باقی‌مانده، قیمت پایانی با میانگین ۰٫۸٪ – کاهش یابد، رابطه‌ٔ محاسبه‌ قسمت اول RSI به‌شکل رابطه گسترده‌ٔ زیر تبدیل خواهد شد:

هنگامی که داده‌های دوره‌ٔ ۱۴روزه گردآوری شوند، می‌توانیم دومین قسمت رابطه‌ٔ RSI را محاسبه کنیم. دومین گام محاسباتی ما نتایج را تقلیل می‌دهد:

با استفاده از روابط بالا، RSI محاسبه می‌شود و می‌توانیم نمودار آن را زیر نمودار سهم موردنظر رسم کنیم. هرچه تعداد و مقدار سود قیمت‌های پایانی سهم افزایش یابد، RSI بالا می‌رود و هرچه تعداد و مقدار ضرر قیمت‌های پایانی افزایش بیابد، RSI خواهد ریخت. دومین قسمت محاسبات نتایج را تقلیل می‌دهد تا اسیلاتور در یک روند مطمئن، همواره بین ۰ تا ۱۰۰ باقی بماند.

اشباع خرید و فروش در اندیکاتور RSI

همان ‌طور که در شکل بالا مشاهده می‌کنید، تا زمانی که سهم در یک روند صعودی باشد، RSI می‌تواند در منطقه‌ٔ اشباع خرید برای دوره‌ٔ طولانی باقی بماند. همچنین تا زمانی که سهم در روند نزولی باشد، این اندیکاتور می‌تواند برای یک دوره‌ٔ طولانی در منطقه‌ٔ اشباع فروش حضور داشته باشد. این موارد ممکن است برای تحلیل‌گران تازه‌کار گیج‌کننده باشد، اما یادگیری چگونگی استفاده از این اندیکاتور در موقعیت یک روند حاکم، مسائل و مشکلات را رفع خواهد کرد.

RSI به شما چه اطلاعاتی می‌دهد؟

روند اولیه‌ٔ یک سهم ابزار مهمی برای اطمینان از فهم درست اندیکاتور است؛ برای مثال، «کانستنس براون» که یکی از تکنیکالیست‌های معروف بازار است، این نظریه را مطرح کرده است که منطقه‌ٔ اشباع‌ فروش روی RSI در یک روند صعودی، احتمالا بسیار بالا‌تر از ۲۰٪ خواهد بود. همچنین منطقه‌ٔ اشباع خرید روی RSI در یک روند نزولی، بسیار پایین‌تر از ۸۰٪ قرار‌ خواهد ‌گرفت.

همان طور که در نمودار پایین مشاهده می‌کنید، در یک روند نزولی، RSI ممکن است به‌جای ۸۰٪، در نزدیکی سطح ۵۰٪ قله ایجاد کند. سرمایه‌گذاران می‌توانند از‌ آن به‌عنوان یک سیگنال مطمئن‌تر در شرایط نزولی استفاده کنند. بسیاری‌ از سرمایه‌گذاران هنگامی که یک روند مطمئن شروع می‌شود، از یک خط روند افقی بین سطوح ۲۰٪ و ۸۰٪ استفاده می‌کنند تا نقاط کمینه و بیشینه را بهتر شناسایی کنند. هنگامی که سهم در یک روند ساید‌ترند طولانی‌مدت قرار دارد، معمولا نیازی به تغییر مناطق اشباع خریدوفروش نیست.

تراز 50 در RSI به عنوان اشباع خرید عمل کرده است

یکی از مفاهیم مربوط به مناطق اشباع خریدوفروش که توجه‌به آن مفید خواهد بود، این معرفی اندیکاتور RSI و سیگنال های آن است که بر روی سیگنال‌های خریدوفروش و تکنیک‌هایی تمرکز کنید که با روند همخوانی دارند؛ به عبارت دیگر، استفاده‌ از سیگنال‌های صعودی وقتی که سهم در یک روند صعودی باشد و استفاده از سیگنال‌های نزولی وقتی که سهم در یک روند نزولی باشد، به شما کمک می‌کند تا از سیگنال‌های اشتباهی‌ای استفاده نکنید که RSI ایجاد می‌کند.

مثالی برای دایورجنس در RSI :

یک دایورجنس صعودی هنگامی ایجاد می‌شود که نمودار RSI در منطقه‌ٔ اشباع فروش باشد و یک کف بالاتر را بتوان به کف‌های قیمتی متناظر کوتاه‌تر وصل کرد. این کار وجود دایورجنس مثبت و احتمال خروج از منطقه‌ٔ اشباع خرید برای شروع یک روند طولانی را نشان می‌دهد. یک دایورجنس منفی زمانی ایجاد می‌شود که نمودار در منطقه‌ٔ اشباع خرید باشد و بتوان سقف‌های قیمتی بالاتر را به سقف‌ پایینی متناظر متصل کرد.

همان طور که در شکل زیر مشاهده می‌کنید، وقتی که قیمت کف‌های پایین‌تری ایجاد می‌کند، RSI کف‌های بالاتری می‌سازد که باعث ایجاد یک دایورجنس مثبت می‌شود. این سیگنال معتبر است، اما هنگامی که سهم در یک روند طولانی‌مدت ثابت و مطمئن قرار داشته باشد، این‌گونه سیگنال‌ها نایاب خواهند شد. استفاده از مناطق اشباع خریدوفروش تغییرپذیر می‌تواند در پیداکردن سیگنال‌های موثق بیشتر، به ما کمک کند.

مثالی برای دایورجنس در RSI

مثالی برای سویینگ رجکشن توسط RSI :

یک تکنیک معاملاتی دیگر رفتار RSI را در هنگام خروج ‌مجدد از یک منطقه‌ اشباع خرید یا فروش بررسی می‌کند. نام این سیگنال «سویینگ رجکشن» صعودی است و چهار قسمت دارد:

  1. RSI به منطقه‌ٔ اشباع فروش سقوط می‌کند؛
  2. RSI به بالای ۲۰٪ برمی‌گردد؛
  3. RSI بدون بازگشت به منطقه‌ٔ اشباع فروش، باز یک روند نزولی دیگر را شروع می‌کند؛
  4. سپس RSI بالاترین سقف قیمتی اخیر خود را می‌شکند.

همان طور که در شکل زیر مشاهده می‌کنید، RSI که در منطقه‌ٔ اشباع فروش قرار داشت، از سطح ۲۰٪ عبور و همچنین سویینگ را کرد رد و وقتی که به بالا جهش یافت، سیگنال موردنظر ایجاد شد.

سویینگ رجکشن صعودی در اندیکاتور RSI

مانند دایورجنس، سویینگ رجکشن نزولی هم وجود دارد که عکس حالت صعودی آن است. سویینگ رجکشن نزولی هم چهار قسمت دارد:

  1. RSI به منطقه‌ٔ اشباع خرید می‌رود؛
  2. RSI به پایین سطح ۸۰٪ باز ‌می‌گردد؛
  3. RSI بدون بازگشت به منطقه‌ٔ اشباع خرید، یک روند صعودی را آغاز می‌کند؛
  4. سپس RSI پایین‌ترین کف قیمتی خود را می‌شکند.

جدول زیر سیگنال سویینگ رجکشن نزولی را نمایش می‌دهد. مانند اکثر تکنیک‌های معاملاتی، اگر سیگنال با روند موجود مطابقت داشته باشد، مطمئن‌تر خواهد بود. سیگنال‌های نزولی در روند‌های نزولی، احتمال خطای کمتری دارند.

سویینگ رجکشن نزولی در اندیکاتور RSI

تفاوت بین RSI و MACD

یکی دیگر از اندیکاتور‌های مومنتوم پیرو روند است که رابطه‌ٔ بین دو میانگین متحرک قیمت یک سهم را نشان می‌دهد. اندیکاتور MACD از تفریق دو میانگین متحرک نمایی با دوره‌ٔ ۲۶ و ۱۲روزه محاسبه می‌شود. از طریق این محاسبات، خط MACD حاصل خواهد شد. سپس یک EMA نه‌روزه از MACD که به آن خط سیگنال گفته می‌شود، در بالای خط MACD رسم می‌شود که می‌تواند به‌عنوان نقطه‌ٔ شروع خریدوفروش عمل کند. معامله‌گران ممکن است هنگامی که MACD خط سیگنال خود را به‌سمت بالا قطع کند، سهمی را بخرند و یا هنگامی که خط سیگنال را به‌سمت پایین قطع می‌کند، آن سهم را بفروشند یا از حجم آن کم کنند.

RSI طراحی شده است که باتوجه‌به قیمت اخیر یک سهم، نشان دهد در منطقه‌ٔ اشباع خرید یا فروش قرار می‌گیرد یا خیر. RSI از طریق میانگین سود و زیان در یک دوره‌ٔ مشخص محاسبه می‌شود. زمان قرار داده شده برای این کار، دوره‌های ۱۴‌روزه است و مقادیر را بین ۰ تا ۱۰۰ اندازه می‌گیرد.

MACD رابطه‌ٔ بین دو EMA متفاوت را می‌سنجد، درحالی‌که RSI تغییرات قیمت یک سهم را باتوجه‌به سود و زیان‌های اخیر آن اندازه گیری می‌کند. اغلب از این دو اندیکاتور به‌طور همزمان استفاده می‌شود تا برای تحلیلگر اطلاعات تکنیکال کامل‌تری از وضعیت بازار فراهم شود.

هردوی این اندیکاتور‌ها مومنتوم یک سهم را اندازه می‌گیرند. ازآنجایی‌که این دو اندیکاتور عوامل متفاوتی را اندازه‌گیری می‌کنند، گاهی‌اوقات اشاره‌های متناقضی خواهند داشت؛ برای مثال، ممکن است RSI برای یک دوره‌ٔ زمانی پایدار، مقادیر بالای ۸۰ را نشان دهد که نمایانگر حضور در منطقه‌ٔ اشباع خرید است و در همین زمان، MACD می‌تواند نشان دهد که مومنتوم خرید سهم همچنان در حال افزایش است یا ممکن است با ایجاد دایورجنس، سیگنال تغییر روند بدهد (یعنی وقتی اندیکاتور به سمت پایین حرکت می‌کند، قیمت به صعود خود ادامه دهد).

محدودیت‌های اندیکاتور RSI

اندیکاتور RSI قیمت لحظه‌ای صعودی و نزولی را با یکدیگر مقایسه می‌کند و نتایج را در اسیلاتوری‌ نمایش می‌دهد که زیر نمودار قیمت قرار می‌گیرد. مانند اکثر اندیکاتور‌ها در تحلیل تکنیکال، زمانی که سیگنال‌ها با روند صعودی یا نزولی طولانی‌مدت مطابقت داشته باشند، قابل‌اطمینان‌تر خواهند بود.

سیگنال‌های بازگشتی صحیح کمیاب هستند و جدا‌کردن آنها از سیگنال‌های اشتباه بسیار دشوار است؛ برای مثال، شروع تغییر روند صعودی پس از ‌کاهش ناگهانی قیمت یک سهم، می‌تواند یک سیگنال خرید اشتباه ایجاد کند. موقعیتی که تغییر روند نزولی ایجاد شده است ولی بااین‌حال سهم ناگهان دارای روند صعودی می‌شود، می‌تواند یک سیگنال فروش اشتباه ایجاد کند.

ازآنجاکه این اندیکاتور مومنتوم را نمایش می‌دهد، هنگامی که یک سهم مومنتوم قابل‌توجهی در یک روند صعودی یا نزولی داشته باشد، می‌تواند برای مدت‌طولانی در مناطق اشباع خریدوفروش باقی بماند؛ به همین دلیل RSI در یک بازار نوسانی که قیمت سهم بین حرکات صعودی و نزولی جابه‌جا می‌شود، کارآمد‌ترین اندیکاتور است.

پرسش‌های پرتکرار

شاخص توان نسبی (RSI) چیست؟

RSI یک ابزار اندازه‌گیری است که معامله‌گران از آن برای تعیین قیمت لحظه‌ای یک سهم استفاده می‌کنند. ایدهٔ اصلی RSI این است که معامله‌گران با چه سرعتی می‌توانند قیمت یک سهم را کاهش یا افزایش دهند. RSI نتایج را روی مقیاسی بین ۰ تا ۱۰۰ رسم می‌کند. به‌طورکلی، مقادیر زیر ۲۰ نشان‌دهندهٔ منطقهٔ اشباع فروش و مقادیر بالای ۸۰ نشان‌دهندهٔ منطقه اشباع خرید است. اغلب اوقات معامله‌گران نمودار RSI را زیر نمودار قیمت سهم قرار می‌دهند تا بتوانند مومنتوم اخیر سهم را با قیمت آن مقایسه کنند.

سیگنال خرید در RSI چیست؟

اگر RSI در زیر ۲۰ قرار داشته باشد، بر این اساس که سهم اشباع فروش شده و بنابراین آمادهٔ بازگشت است، بعضی از معامله‌گران این اتفاق را به‌عنوان سیگنال فروش در نظر می‌گیرند. اعتبار این سیگنال به بخش‌های دیگر تحلیل تکنیکال هم وابسته است. اگر سهم در یک روند نزولی قابل‌توجه قرار داشته باشد، ممکن است در منطقه اشباع فروش برای مدتی به روند خود ادامه دهد. در این شرایط معامله‌گران منتظر ایجادشدن سایر سیگنال‌های تأییدی می‌مانند.

تفاوت بین RSI و MACD در چیست؟

RSI و MACD هر دو ابزاری برای آگاهی از فعالیت‌های معاملاتی اخیر یک سهم هستند که به معامله‌گران برای درک این موضوع کمک می‌کنند؛ ولی آنها این هدف را به روش‌های مختلفی انجام می‌دهند. در اصل، MACD با تقلیل تحرکات قیمتی اخیر سهم و یا مقایسه یک خط روند با مدت زمان متوسط با خط روندی دیگری کار می‌کند که تغییرات اخیر قیمت را نشان می‌دهد. سپس معامله‌گران می‌توانند بر اساس تقاطع خط روند کوتاه‌مدت با خط روند با مدت‌زمان متوسط، خریدوفروش خود را انجام دهند.

آیا شما هم تجربه استفاده از این اندیکاتور را داشته‌اید؟ آیا توانسته‌اید سیگنال‌های را باتوجه‌به اندیکاتور به دست آورید؟ لطفا نظرات خود در قسمت دیدگاه، با ما و دیگر کاربران در میان بگذارید. اگر این مطلب برای شما مفید بود، آن را با دوستان خود به اشتراک بگذارید.

آشنایی با اندیکاتور RSI در تحلیل تکنیکال و نحوه استفاده از آن

اندیکاتورها برای کمک به تریدرها جهت شناخت بازار و درک شرایط فعلی ایجاد شده‌اند. امروزه، شمار اندیکاتورهایی که توسط معامله‌گران حرفه‌ای به‌ وجود می‌آیند، معرفی اندیکاتور RSI و سیگنال های آن روز به روز در حال افزایش است. بسیاری از این اندیکاتورها رایگان هستند، اما برخی دیگر توسط سازنده‌های آن‌ها به فروش می‌رسند. دقت داشته باشید که اندیکاتورها بر اساس بازار و شرایط مختلف ایجاد می‌شوند. بنابراین استفاده از آن‌ها بدون دانش کافی نمی‌تواند کمکی به افزایش سود سرمایه‌گذاری کند. در واقع، اندیکاتورها همچون جعبه ابزاری هستند که شخص در ابتدا باید ترتیب و روش استفاده از آنها را بیاموزد. سپس با توجه به آنها نسبت به خرید و فروش سهام مختلف تصمیم‌گیری نماید. پس بهتر است پیش از استفاده از هر اندیکاتوری آن را به‌خوبی بشناسید. در این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در چراغ به بررسی اندیکاتور RSI در تحلیل تکنیکال و نحوه استفاده از آن خواهیم پرداخت.

اندیکاتور RSI در تحلیل تکنیکال چیست؟

اندیکاتور شاخص قدرت نسبی یا Relative Strength Index (RSI) از جمله اندیکاتورهای بازگشتی پرکابرد در تحلیل تکنیکال است. این اندیکاتور را از آن جهت شاخص قدرت نسبی می‌گویند که قدرت بازار و قدرت خریداران و فروشندگان را نسبت به یکدیگر نشان می دهد. اغلب معامله‌گرانی که در بازارهای جهانی همچون بورس، فارکس، باینری آپشن و … فعالیت دارند، از این اندیکاتور برای ورود به معاملاتشان استفاده می‌نمایند. از آنجایی که اندیکاتور RSI همواره بین دو سطح ٠ و ١٠٠ نوسان می‌کند و زیر چارت قرار می‌گیرد، جزء دسته‌ی اسیلاتورها به حساب می‌آید. در اصل، این اندیکاتور، یک اسیلاتور قیمتی می‌باشد که از میانگین قیمت‌ها در بازه‌های زمانی مختلف تشکیل شده است. تحلیل‌گران در تنظیمات RSI، معمولاً از تنظیم ١۴ روزه استفاده می‌کنند. اما برخی دیگر هم متناسب با کارکرد خود از بازه های ۵،۷،۹،۲۱،۲۸ و … روزه هم استفاده می‌نمایند.

کاربردهای اندیکاتور RSI در تحلیل تکنیکال

کاربردهای اندیکاتور RSI در تحلیل تکنیکال

کاربردهای اندیکاتور RSI در تحلیل تکنیکال

  • محاسبه‌ی تغییر حرکات قیمت و سرعت بازار
  • مقایسه‌ی بین فروشنده‌ها و خریداران قوی در بازار
  • تشخیص واگرایی‌ها یا نوسان غلط با استفاده از این اندیکاتور
  • به کار بردن خطوط روند همراه با اندیکاتور RSI در تحلیل تکنیکال

آشنایی با دوسطح بسیار مهم در اندیکاتور RSI

آشنایی با دوسطح بسیار مهم در اندیکاتور RSI

آشنایی با دوسطح بسیار مهم در اندیکاتور RSI

گفتیم که اندیکاتور RSI، بین دو سطح ٠ و ١٠٠ در حال نوسان می‌باشد که ناحیه‌ی صفر نشان‌دهنده‌ی افت قیمت و ناحیه‌ی ۱۰۰ به معنای بالا رفتن قیمت می‌باشد. اما در بین این محدوده دو سطح ٣٠ و ٧٠ از سطوح بسیار مهم و کلیدی به شمار می‌آیند. سطح ۳۰ به «اشباع فروش» و سطح ۷۰ هم به «اشباع خرید» معروف می‌باشد.

سطح ۳۰ (اشباع فروش):

هرگاه اندیکاتور RSI از ناحیه‌ی ٣٠ پایین‌تر رود، می‌توان فهمید که در حال حاضر در بازار فروش‌های افراطی انجام می‌شود. بنابراین در این ناحیه احتمال کاهش فشار فروش، برگشت سهم و صعودی شدن قیمت وجود خواهد داشت.

سطح ۷۰ (اشباع خرید):

زمانی‌که نمودار RSI در تحلیل تکنیکال از ناحیه‌ی ۷۰ بالاتر می‌رود، در اصطلاح می‌گویند اشباع خرید رخ داده است. در چنین حالتی می‌توان این سیگنال را دریافت کرد که احتمالاً در بازار خریدهای افراطی در حال انجام است. بنابراین این امکان وجود دارد که در این ناحیه هر لحظه خریدها و روند صعودی سهم به پایان رسیده و روند سهم نزولی شود.

سطح ۵۰ (خنثی):

سطح ۵۰ در اندیکاتور RSI در تحلیل تکنیکال به‌عنوان سطح میانی یا خنثی در نظر گرفته می‌شود. چنانچه نوسانات اسیلاتور RSI به درجات ۲۰ و ۸۰ یا ۱۰ و ۹۰ برسد قدرت بازگشتی آن بیشتر خواهد شد.

نحوه استفاده از اندیکاتور RSI

نحوه استفاده از اندیکاتور RSI

نحوه استفاده از اندیکاتور RSI

برای استفاده از اندیکاتور RSI در تحلیل تکنیکال در ابتدا باید وارد نرم‌افزار تحلیلی خود که در سیستم نصب کرده‌اید شوید. سپس در قسمت جستجوی نماد، نماد مورد نظرتان را جستجو نمایید. حال برای آنکه اندیکاتور RSI را به چارت خود اضافه کنید، با رفتن به قسمت Insert در نوار ابزار بالا بر روی اندیکاتور کلیک کرده و سپس اندیکاتور RSI را در آن جست و جو کنید. پس از تایید، اندیکاتور RSI در پایین صفحه نمایش داده خواهد شد. مهم‌ترین سیگنال‌ها در این اندیکاتور را می‌توانید روی سطوح کلیدی ۳۰ و ۷۰ دریافت نمایید. برای مثال وقتی‌ اندیکاتور بر روی اشباع فروش قرار دارد، موقع برگشت آن می‌توان برای ترید رو به بالا حساب کرد. برعکس این موضوع نیز صحیح است.

نکته: به یاد داشته باشید که از اندیکاتور RSI در تحلیل تکنیکال در تایم‌فریم‌های بالا، بهتر جواب می‌دهد. اما چنانچه راغب به استفاده از این اندیکاتور در تایم‌فریم‌های پایین بودید، پیشنهاد می‌کنیم تا غیر از سطوح ۳۰ و ۷۰، دو سطح دیگر (مثلا ۳۵ و ۶۵) به دلخواه اضافه نمایید. بنابراین رشد و ریزش قیمت را بر روی دو سطح جدیدی که خودتان اضافه کرده‌اید، باید در نظر بگیرید و بر اساس آن‌ها برای خرید و فروش سهم تصمیم‌گیری نمایید. این کار می‌تواند دقت شما در معاملات را تا حدی افزایش دهد و از تریدهای منفی جلوگیری نماید.

سخن آخر

در این مقاله از سایت آموزش چراغ راجع به اندیکاتور RSI در تحلیل تکنیکال و نحوه استفاده از آن صحبت کردیم. گفتیم که این اندیکاتور می‌تواند سیگنال‌های خوبی برای خرید و فروش سهم در اختیار معامله‌گران قرار دهد. اما دقت داشته باشید که در تایم‌فریم‌های پایین نمی‌توان روی اندیکاتور RSI حساب کرد. بنابراین هنگام استفاده از آن، از تایم‌فریم‌های بیش‌تر از ۱ ساعت استفاده نمایید. این نکته را هم در نظر داشته باشید که هیچ‌گاه نباید از یک اندیکاتور برای ورود و خروج از معامله استفاده کرد. بنابراین پیشنهاد می‌شود که در کنار استفاده از اندیکاتورها، از فیلترها و ابزارهای تکنیکی دیگر نیز کمک بگیرید. چراغ ، به‌عنوان پلتفرم آموزش و کاریابی در تلاش است تا با بیان نکات آموزشی و مفید و ارائه دوره های آموزش بورس هر آنچه را که برای یک سرمایه‌گذاری صحیح و اصولی در بازارهای مالی نیاز دارید، در اختیارتان قرار دهد.

آشنایی با اندیکاتور RSI

آشنایی با اندیکاتور RSI

سنا نجفیان

سنا نجفیان چهارشنبه 28 خرداد 1399

در اصل، RSI یک نوسان‌سنج مومنتوم است که میزان حرکات قیمت و سرعت (velocity) این حرکات را اندازه‌گیری می‌کند. RSI می‌تواند با توجه به تجربه و تنظیمات تریدینگ یک تریدر، به ابزاری بسیار کاربردی تبدیل شود. شاخص قدرت نسبی در سال 1978 توسط J. Welles Wilder خلق شد.

این شاخص در کتاب او به‌نام «مفاهیم جدید در سیستم‌های ترید تکنیکال»، همراه با چند اندیکاتور تحلیل تکنیکال دیگر، مثل SAR پارابولیک، ATR (برد واقعی میانگین) و ADX (شاخص حرکت جهت‌دار میانگین) معرفی شده بود. وایلدر، قبل از این‌که به یک تحلیلگر تکنیکال تبدیل شود، به‌عنوان یک مهندس مکانیک و مشاور املاک کار می‌کرد.

بیشتر بخوانید: روانشناسی معاملاتی بیت کوین معرفی اندیکاتور RSI و سیگنال های آن

او در حوالی سال 1972، ترید در بازار سهام را آغاز کرد، اما آنچنان موفق نبود. چند سال بعد، وایلدر تحقیقات و تجربیات خود را در زمینه ترید، به فرمول‌های ریاضی و اندیکاتورهایی تبدیل کرد که بعدها توسط بسیاری از تریدرها در سراسر دنیا، پذیرفته شدند. این کتاب فقط در 6 ماه تولید شده است و باوجود این‌که در دهه 1970 نوشته شده، هنوز هم مرجع بسیاری از تحلیلگران و تریدرها است.

اندیکاتور RSI چطور کار می‌کند؟

به‌صورت پیشفرض، شاخص RSI تغییرات قیمت یک دارایی را در بازه‌های زمانی 14 واحدی (14 روز در نمودارهای روزانه، 14 ساعت در نمودارهای ساعتی و . ) اندازه‌گیری می‌کند. این فرمول، میانگین میزان افزایشی را که قیمت در طول این بازه معرفی اندیکاتور RSI و سیگنال های آن داشته (سود)، بر متوسط ضرری که متحمل شده تقسیم می‌کند و این داده‌ها را در مقیاس 0 تا 100 نمایش می‌دهد.

همانطور که ذکر شد، RSI یک اندیکاتور مومنتوم است، که نوعی ابزار تحلیل تکنیکال بوده و نرخ تغییرات قیمت (یا هر نوع داده) را محاسبه می‌کند. وقتی که مومنتوم افزایش پیدا کرده و قیمت بالا معرفی اندیکاتور RSI و سیگنال های آن معرفی اندیکاتور RSI و سیگنال های آن می‌روند، نشان می‌دهد که آن سهام به‌صورت فعالی در بازار خریده می‌شود. اگر مومنتوم به سمت پایین حرکت کند، نشانه افزایش فشار فروش خواهد بود.

بیشتر بخوانید: معاملات مارجین (Margin Trading)

RSI همچنین یک اندیکاتور نوسان‌‌سنج است که به تریدرها کمک می‌کند نقاط خرید یا فروش بیش از حد را در وضعیت‌های مختلف بازار شناسایی کنند. این اندیکاتور قیمت دارایی را در مقیاس 0 تا 100 ارزیابی می‌کند، که درمورد بازه‌های 14 واحدی است. درحالی‌که شاخص RSI 30 یا کمتر، نشان می‌دهد که یک دارایی احتمالا به نقطه کف (فروش بیش از حد) نزدیک است، رسیدن به امتیاز بالای 70، نشان می‌دهد که احتمالا قیمت دارایی به نقطه اوج خود (خرید بیش از حد) در معرفی اندیکاتور RSI و سیگنال های آن آن بازه زمانی نزدیک می‌باشد.

با وجود این‌که حالت پیش‌فرض تنظیمات شاخص RSI دوره‌های 14 تایی است، تریدرها ممکن است آن‌ را تغییر دهند تا حساسیت را بالاتر ببرند (تعداد واحدهای دوره را کم کنند) یا حساسیت را کاهش دهند (واحدهای هر دوره را بیشتر کنند). به‌همین دلیل، یک RSI هفت روزه، در مقایسه با 21 روزه، حساسیت بیشتری نسبت به تحرکات قیمت دارد. همچنین، در خصوص تریدهای کوتاه‌مدت، به جای 30 و 70، 20 و 80 به‌عنوان فروش و خرید بیش از حد در نظر گرفته می‌شوند.

چطور براساس واگرایی، از RSI استفاده کنیم؟

علاوه بر RSI امتیاز 30 و 70، که نشان‌دهنده وضعیت بیش از حد فروخته‌شده و بیش از حد خریده‌شده در بازار هستند، تریدرها همچنین از RSI برای امتحان و پیش‌بینی معکوس شدن روند یا شناسایی سطوح حمایت و مقاومت استفاده می‌کنند. این روش، بر اساس چیزی که به‌اصطلاح واگرایی گاوی و خرسی نامیده می‌شود، انجام می‌گردد.

یک واگرایی گاوی حالتی است که قیمت و امتیاز شاخص RSI در خلاف جهت یکدیگر حرکت می‌کنند. پس امتیاز RSI افزایش پیدا می‌کند و کف‌های بالاتری را ایجاد می‌نماید، درحالی که قیمت افت پیدا کرده و کف‌های پایینتری را ایجاد می‌سازد. این یک واگرایی گاوی (صعودی) نامیده می‌شود و نشان می‌دهد که نیروی خرید درحال قوی‌تر شدن است، با وجود این‌که قیمت روندی نزولی دارد.

بیشتر بخوانید: تعداد شرکت های سرمایه گذار در ارزهای دیجیتال دو برابر شده است!

در مقابل، واگرایی خرسی نشان می‌دهد که با وجود افزایش قیمت، بازار در حال ازدست دادن مومنتوم است. به همین خاطر، امتیاز RSI کاهش پیدا می‌کند و سقف‌های پایین‌تری را ایجاد می‌کند، درحالی‌که قیمت در حال افزایش بوده و سقف‌های بالاتری را ایجاد نموده است.

جمع‌بندی

هنگام استفاده از شاخص قدرت نسبی یا RSI، عوامل متعددی وجود دارند که باید به آن‌ها توجه شود، مثلا تنظیمات، امتیازات مهم (30 و 70) و واگرایی‌های گاوی و خرسی. با این وجود، باید همیشه به‌خاطر داشت که هیچ اندیکاتور تکنیکالی 100 درصد کارا و دقیق نیست، خصوصا اگر به ‌تنهایی استفاده شود. لذا تریدرها همواره باید از شاخص RSI در کنار سایر اندیکاتورها استفاده کنند، تا از مشاهده سیگنال‌های اشتباه جلوگیری شود.

آموزش اندیکاتور rsi آر اس آی

استراتژی-rsi

میخواهیم اندیکاتوری را معرفی کنیم که با ورودی های پیچیده ریاضی ساخته شده و یکی از برترین اندیکاتور ها جهت تحلیل بازارهای مالی و برای طراحی یک استراتژی کاربردی است در این پست به آموزش اندیکاتور rsi آر اس آی خواهیم پرداخت که بسیاری از کاربران مبتدی درخواست این آموزش را برای ما ارسال کرده بودند ، امیدواریم استفاده لازم را از این مقاله ببرید.

[su_box title=”فهرست مطالب” style=”bubbles” box_color=”#d8d7d7″]

[su_list icon=”icon: caret-left” icon_color=”#29bbad”]

مقدمه

اندیکاتور rsi چیست?

RSI را چگونه در متاتریدر فعال نماییم؟

سخن پایانی

[su_service title=”مقدمه” icon=”icon: pencil” icon_color=”#29bbad”]

میخواهیم اندیکاتوری را معرفی کنیم که با ورودی های پیچیده ریاضی ساخته شده و یکی از برترین اندیکاتور ها جهت تحلیل بازارهای مالی و برای طراحی یک استراتژی کاربردی است در این پست به آموزش اندیکاتور rsi آر اس آی خواهیم پرداخت که بسیاری از کاربران مبتدی درخواست این آموزش را برای ما ارسال کرده بودند ، امیدواریم استفاده لازم را از این مقاله ببرید.

اکثر معامله گران که نوسان گیر هستند و کوتاه مدت ترید میزنند از این ابزار عالی استفاده میکنند و اگر دقت کرده باشید معمولا در تمامی بروکر ها و ابزارهای معاملاتی RSI وجود دارد ، که این مورد به تنهایی ، اهمیت بالای این اندیکاتور را میرساند ، در این مقاله سعی میکنیم کلیدی ترین نکات را در مورد آموزش اندیکاتور rsi آر اس آی قرار دهیم.

[su_service title=”RSI اندیکاتور rsi چیست?” icon=”icon: pencil” icon_color=”#29bbad”]

اندیکاتور rsi آر اس آی جز دسته های اوسیلاتور ها محسوب میشود چرا که بین یک سطح 0 تا 100 نوسان میکند و نقاط بسیار مهم آن محدوده های 30 و 70 هستند.

نمودار آر اس آی

کاربرد بیشتر این اندیکاتور نشان دادن محدوده های اشباع خرید و اشباع فروش است . هر زمانی که نمودار rsi به خط 30 رسید نشان دهنده اشباع فروش در آن نمودار هست و اگر rsi به خط 70 و یا بالاتر از آن رسید نشان دهنده اشباع خرید است و شما پوزیشن فروش را برای معامله تان در نظر میگیرید.

به تصویر زیر دقت کنید . نمودار آر اس آی به نزدیکی خط 30 رسیده اما با یک شیب بسیار زیاد رو به بالا روند نمودار را صعودی نشان داده است.

بنابر این هر زمانی مشاهده کردید شیب نمودار اندیکاتور به هر سمتی زیاد هست باید این احتمال را بدهید که تا چند لحظه دیگر با یک روند قدرتمند مواجه خواهید شد.

اندیکاتور rsi

پیشنهادی که اکثر تریدرها میکنند این هست که در محدوده 50 دست به معامله ای نزنید چرا که در آن محدوده میزان خرید و فروش تقریبا برابر هست و اندیکاتور هم هیج نظری در مورد روند ندارد پس بهتر است ریسک نکنید و معاملات خود را صرفا در محدوده های اشباع خرید و اشباع فروش باز کنید.

برای تحلیل دقیقتر در تنظیمات اندیکاتور rsi عدد را بیشتر میکنند تا فاصله نمودار با محدوده های 0 تا100 بیشتر شود لذا حتما نیازی نیست به تنظیمات دستی بزنید عدد 14 پیشفرض تقریبا بهینه است .

از دیگر کاربردی های اندیکاتور rsi میتوان به ترسیم کردن خطوط روند در آن اشاره کرد ، در نمودارEUR/USD که در تصویر زیر مشاهده میکنید خط روند در آر اس آی کشیده شده و به محض شکسته شدن خط روند قیمت نمودار روندی نزولی پیدا کرده است.

تشخیص واگرایی

از rsi برای تشخیص واگرایی ها میتوان استفاده کرد که در مقاله زیر بصورت کامل در مورد واگرایی ها صحبت کردیم ، اگر به درک کامل مبحث واگرایی برسید و بتوانید در نمودار آن را تشخیص دهید قطعا موقعیت هایی بسیار عالی و کم ریسک در جهت تغییر روند میتوانید بدست آورید.

[su_service title=”RSI را چگونه در متاتریدر فعال نماییم؟” icon=”icon: pencil” icon_color=”#29bbad”]

همانند تصویر زیر روی زبانه INSET کلیک میکنیم.

سپس از منوی باز شده گزینه indicators را انتخاب کرده و در منوی بعدی روی گزینه custom کلیک میکنیم.

زمانی که موس خود را روی custom بیاورید لیست چندین اندیکاتور برای شما باز میشود که rsi را انتخاب کرده و سپس روی گزینه ok کلیک میکنید تا روی چارت به نمایش دربیاید.

[su_service title=”سخن پایانی ” icon=”icon: pencil” icon_color=”#29bbad”]

نحوه سیگنال گرفتن از اندیکاتور RSI را متوجه شدید ، ولی قطعا قلق هایی دارد که هر چقد تجربه تان بیشتر شود به آن پی خواهید برد ، بطور مثال هر زمان اندیکاتور آر اس آی به محدوده 70 رسید و بقیه ابزار ها هم سیگنال فروش دادند شما نباید فورا وارد معامله ای شوید ، با اینکار سود بیشتری که میتوانستید با صبر کردن بدست بیاورید را از دست خواهید داد ، باید صبر کنید تا در محدوه های 70 فشار خریداران کم شود و همچنین بلعکس در محدوده 30صبر کنید تا فشار و قدرت فروشندگان کم شده و بعد وارد معامله شوید .

پیشنهاد تیم باینری آپشن جاب برای شما معامله گران عزیز این هست که سعی کنید در تمامی معاملات خود از اندیکاتور آر اس آی کمک بگیرید هیچ محدودیتی ندارد مختص به بازار خاصی نیست ، از بورس ایران گرفته تا بازارها جهانی مانند فارکس یا باینری آپشن میتوانید از آن استفاده کنید همچنین در تمامی پلتفرم های بروکر هایی همانند آلپاری ، پاکت آپشن و فارکس تایم بصورت پیشفرص موجود میباشد و میتوانید استفاده کنید .

مقالات مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

برو به دکمه بالا