بازار بورس چیست؟

بورس اوراق بهادار چیست؟ راهنمای معامله اوراق بهادار
انواع اوراق بهادار کدامند؟ نحوه سرمایه گذاری و معامله اوراق بهادار به چه صورت است؟ برای آشنایی و نحوه معامله بورس اوراق بهادار این مطلب را مطالعه کنید.
بازار بورس اوراق بهادار یک بازار قانونمند و ساختاریافته است که در آن، سهام شرکتها و اوراق اسناد مشارکت عرضه میشود. این بازار یکی از بهترین بازارهای سرمایهگذاری است که در صورت شناخت و تسلط کامل به آن میتوان معاملات پرسودی را انجام داد.
بازار بورس اوراق بهادار یا به اختصار بازار بورس، به بازار اول اصلی و اول فرعی و بازار دوم تقسیم می شود و شرکت بازار بورس چیست؟ ها بر اساس شرایط و قوانین می توانند در هریک از بازار های بورس پذیرش شوند و نماد آنها مورد معامله قرارگیرد. البته پذیرش در این بازار نیازمند کسب تأییدیه ای است که پس از بررسی های گوناگون و نسبتاً دشواری صورت می گیرد. بسیاری از شرکت ها موفق به کسب مجوز پذیرش در این بازار نمی شوند و نمی توانند به بازار بورس وارد شوند. به همین دلیل بسیاری از شرکت ها، برای ورود به دیگر بازار ها اقدام می کنند. در این بخش با بازار بورس اوراق بهادار ایران و همینطور نحوه معامله در این بازار آشنا خواهید شد. با ما همراه باشید.
بورس اوراق بهادار چیست؟
در بازار بورس اوراق بهادار میتوان اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار یا اسناد مالی باارزش کرد. دلیل تأسیس این بازار، جلوگیری از خسارتهای سنگین سرمایهگذاران بود. در گذشته، تمام ضررهای مالی متوجه خود سرمایهگذار میشد که این موضوع، احتمال ورشکستگی کامل را به دنبال داشت و جبران آن بسیار مشکل بود به همین خاطر بسیاری از کشورهای جهان به منظور حمایت از سرمایهگذاران، بازار بورس اوراق بهادار را تأسیس کردند.
این بازار تحت عنوان شرکت سهامی عام در حال اداره شدن است و در آن، شرکتهای سهامی مختلف حضور یافتهاند. این شرکتها، مجاز به فروش اوراق مشارکت و سهام خود بوده و میتوانند طبق ضوابط تعیینشده سرمایهگذاران بیشماری را جذب کنند. بنابراین با تقویت این بازار میتوان رونق اقتصادی در کشور ایجاد کرده و سرمایه خود را چندین برابر کرد که البته لازمه این موارد تسلط کافی به قوانین و ضوابط تعیینشده از سوی سازمان بورس است که ما این قوانین بورسی را به شما عزیزان آموزش خواهیم داد.
تاریخچه بورس اوراق بهادار در ایران
اولین گام برای تأسیس بورس اوراق بهادار تهران در سال 1315 برداشته شد. در آن برهه زمانی، کارشناسان خارجی زیادی جهت بهبود شرایط اقتصادی و بانکداری کشور استخدام شدند که دولت از بین این کارشناسان خبره، شخصی به نام وان لوترفلد را که اصالتی بلژیکی داشت مأمور راهاندازی بورس ایران کرد. این شخص به همراه همکار هلندی خود موفق به تدوین اساسنامه بورس شدند و بانک ملی نیز منابع مالی را موردبررسی قرار داد اما با شروع جنگ جهانی دوم این طرح اقتصادی بزرگ به فراموشی سپرده شد و ایران با مشکلات مختلف اقتصادی و امنیتی مواجه شد. در سال 1333 نیز مجدد کارگروهی جهت راهاندازی بورس تشکیل شد که متشکل از بانک مرکزی، وزارت بازرگانی، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن بود. آنها بعد از 12 سال تلاش و تحقیق در سال 1345 موفق شدند قوانین لازم جهت تأسیس بورس اوراق بهادار ایران را تدوین کنند. در نهایت، لایحه مربوط به تأسیس بورس در اردیبهشت همان سال به تصویب مجلس رسید و بازار بورس اوراق بهادار کشور رسماً فعالیت خودش را در 15 بهمن 1346 با دو شرکت نفت پارس و بانک صنعت و معدن شروع کرد.
اوراق بهادار چیست؟
اوراق بهادار، سندی است که دارنده قانونی را مشخص کرده و ارزش مالی دارد. همچنین این سند قابلیت خرید و فروش داشته و از آن جهت انتقال دارایی استفاده میکنند. سازمانی که این اوراق را صادر میکند نهاد صادرکننده اوراق است و کارگزاریها نیز با این نهاد در ارتباط بوده و اوراقهای مختلف را برای متقاضیان خریداری میکنند. همچنین اوراق بهادار در انواع مختلف صادر شده و هر یک از آنها شرایط ویژهای دارند.
انواع اوراق بهادار
از انواع اوراق بهادار میتوان به اوراق صاحبان سهام، اوراق بدهی و اوراق مشتقه اشاره کرد. البته این اوراقهای بهادار نیز دارای زیرمجموعه جداگانهای هستند که در قسمت زیر یکایک آنها را توضیح دادهایم:
اوراق بهادار صاحبان سهام
اولین اوراقی که به بررسی آن میپردازیم اوراق بهادار صاحبان سهام است. این اوراق یکی از رایجترین اوراقهای بهادار است که بیشتر سرمایهگذاران از آن جهت سودآوری استفاده میکنند. تمام شرکتهایی که مجوز حضور در بورس ایران را به دست میآورند باید مرحله ارزشگذاری را طی کنند. در واقع، سازمان بورس بر اساس پارامترهای تعیینشده اقدام به ارزشگذاری شرکت و سهام آن میکند و ارزش اسمی برگه سهام اوراق بهادار آن شرکت را مشخص میکند. شرکت نیز قسمتی از برگههای اوراق بهادار یا سهام خود را در بازار بورس ارائه کرده و سرمایهگذاران میتوانند با خرید این اوراق در کسبوکار آن مرکز سهیم شوند.
خریداران این نوع اوراق بهادار، علاوه بر اینکه از افزایش قیمت آن سود میبرند از امتیازات ویژهای نیز بهرهمند میشوند. برای مثال شرکت در سال مالی، سود به دستآمده از فعالیتهای خود را بین دارندگان برگههای اوراق بهادار تقسیم کرده و طبیعتاً فردی که سهام بیشتری را خریداری کرده باشد، سود بیشتری هم به حسابش واریز میشود.
اوراق بهادار بدهی
اوراق بهادار بدهی مخصوص شرکتهایی انتشار مییابد که نتوانستهاند سرمایه موردنظر کسبوکار خود را تأمین کنند و به نوعی مابقی سرمایه را از سرمایهگذاران فعال در بورس قرض میگیرند. این اوراق اینگونه است که شرکت متقاضی بابت دریافت مبلغی از خریدار در بازههای زمانی مشخص، مبلغ توافق شده از قبل را به حساب خریدار واریز میکند و در وقت سررسید نیز کل مبلغی را که در ابتدا از خریدار دریافت کرده بود مجدد به او بازمیگرداند. بنابراین خریدار، مالک سهام نیست و تنها سود نقدی دریافت میکند.
ریسک این اوراق نسبت به سایر اوراق بهادار بسیار پایین بوده و این معامله کاملاً به نفع دو طرف است؛ زیرا خریدار علاوه بر دریافت اصل پول خود به صورت مرتب، مبالغی را دریافت میکند و شرکتها نیز به جای دریافت وامهای بانکی که دریافت آنها بسیار سخت و زمانبر است، از این نوع اوراق استفاده میکنند. همچنین برخلاف اوراقهای دیگر که امکان دریافت نکردن سود وجود دارد در این اوراق دریافت سود حتمی است.
این اوراق با توجه به نوع شرکتی که آن را صادر کرده است به انواع مختلفی مانند اوراق مشارکت دولتی و شرکتی، اوراق خزانه دولتی، اوراق صکوک شرکتی، اوراق منفعت، اوراق استصناع، سهام امتیاز، اوراق بهادار وثیقهای، گواهی سپرده، بازار بورس چیست؟ اوراق مرابحه و اوراق سلف موازی استاندارد تقسیم میشود.
اوراق بهادار مشتقه
اوراق بهادار مشتقه، اوراقی است که در بازار بورس و حتی خارج از آن کارایی دارد. این اوراق مانند اوراق صاحبان سهام، ارزش مادی ندارد و ارزش آن به کالای فیزیکی خریداری شده بستگی دارد. این اوراق بهادار به منظور خرید کالاهای فیزیکی مختلف عرضه میشود و پشتوانه آن محصولاتی مانند سکه، زعفران و ارز است. البته برآورد ارزش اوراق مشتقه به کالا محدود نمیشود و سهامهای بورسی، سودهای بهره و داراییهای موجود در بورس نیز میتوانند ارزش اوراق مشتقه را تعیین کنند. این اوراق بهادار هم 4 زیرمجموعه دارد که عبارتاند از قراردادهای سلف، معاوضه، آتی و اختیار معامله که همگی آنها قابل معامله در بازارهای بینالمللی هستند.
تفاوت اوراق بهادار با اوراق مشارکت
بسیاری از افراد تصور میکنند که اوراق بهادار همان اوراق مشارکت است که این تصور کاملاً اشتباه است. اوراق بهادار همانطور که اشاره شد مدلهای مختلفی دارد که اوراق مشارکت یکی از انواع آن است. درواقع، اوراق مشارکت یکی از زیرمجموعههای اوراق بهادار بدهی است و کارکرد آن نیز اینگونه است که خریدار، هم در قیمت اوراق و هم در سود مشارکت سهیم میشود.
بیشتر بخوانید: انواع روش های سرمایه گذاری در بورس
اهداف بازار بورس اوراق بهادار
از اهداف بازار بورس اوراق بهادار میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- توسعه بازار به کمک شیوههای نوین و فناوریهای روز و فکر شده
- تأمین مالی شرکتهای ایرانی به کمک گردش سرمایه
- کنترل بازار و شفافسازی قیمت محصولات اساسی
- تشویق سرمایهگذاران به حضور در بازار سرمایه
- کاهش نرخ بیکاری و استفاده از سرمایههای انسانی
- انجام معاملات قانونی با کمترین ریسک
- دسترسی راحتتر به شرکتهای تولیدی
- همکاری بهتر عرضهکنندگان و خریداران با یکدیگر
شرایط خرید بورس اوراق بهادار
در این قسمت به بررسی شرایط خرید بورس اوراق بهادار ایران پرداختهایم. با خرید اوراق بهادار میتوانید سرمایه خود را افزایش داده و آن را در یک محیط امن و قانونی نگهداری کنید. مراحل خرید اوراق بهادار به ترتیب زیر است:
مرحله اول) رجوع به یکی از کارگزاریهای معتبر
اولین مرحله برای خرید اوراق بهادار این است که عضو یک کارگزاری شوید و اطلاعات هویتی شما برای سازمان بورس و مراکز نظارتی ارسال شود که این کار توسط کارگزاریهای سراسر کشور صورت میگیرد. بنابراین گام نخست این است که به عضویت یک کارگزاری معتبر درآیید.
مرحله دوم) عضویت در سامانه سجام
این سامانه به منظور مبارزه با پولشویی راهاندازی شده است و همه افراد حقیقی و حقوقی متقاضی باید در این سامانه اطلاعات خود را ثبت کنند و به نوعی احراز هویت شوند. بنابراین بدون ثبتنام در این سامانه اجازه حضور در بازار بورس را به دست نمیآورید. بعد از اینکه مدارک خود را که شامل کپی کارت ملی و شناسنامه است به کارگزاری تحویل دادید و در سامانه سجام نیز ثبتنام کردید، یک کد بورسی برای شما ارسال میشود. البته این کد بلافاصله صادر نمیشود و معمولاً چند روز زمان میبرد تا به ایمیل شما ارسال شود. همچنین همزمان با کد بورسی یک کد آنلاین نیز برای شما ارسال خواهد شد که از طریق آن میتوانید معاملات اوراق بهادار را انجام دهید. بنابراین با استفاده از کد آنلاین میتوانید وارد سامانه معاملاتی بورس اوراق بهادار شوید. ضمن اینکه، باید 1 ماه از ارسال کد بورسی بگذرد و سپس به دادوستد بپردازید.
مرحله سوم) پرداخت مبلغ به حساب معاملاتی
در این مرحله، مبلغی را که جهت سرمایهگذاری و خرید اوراق در نظر گرفتهاید باید به حساب معاملاتی خود انتقال دهید. این حساب نزد کارگزار محفوظ بوده و درواقع، کارگزار رابط بین شما و فروشنده است.
مرحله چهارم) خرید اوراق بهادار
در بازار بورس چیست؟ بازار بورس چیست؟ این مرحله که آخرین مرحله است میتوانید وارد سامانه شوید و سهامهایی که مایل به خرید آنها هستید را انتخاب کنید. بعد از انتخاب سهام، کارگزار سفارش شما را بررسی کرده و آن را به سیستم معاملاتی سازمان بورس انتقال میدهد و در نهایت آن سهام متعلق به شما میشود.
نحوه خرید اوراق بهادار بدون کد بورسی
خرید اوراق بهادار بدون کد بورسی نیز امکانپذیر است. در این شیوه، خریداران به صورت غیرمستقیم و از طریق صندوقهای سرمایهگذاری و سبد گردانها اقدام به خرید اوراق بهادار میکنند. بنابراین سرمایهگذاران با در اختیار گذاشتن سرمایه خود نزد صندوق سرمایهگذاری میتوانند خرید اوراق بهادار را انجام دهند و دیگر به کد بورسی نیاز ندارند. در صورتی هم که خود فرد بخواهد مراحل خرید اوراق را انجام دهد بایستی کد بورسی داشته باشد.
میزان کارمزد خرید اوراق بهادار
میزان کارمزد خرید اوراق بهادار برابر است با 1/5 درصد از کل مبلغ تبادل شده بین خریدار و فروشنده که این مبلغ به دلیل پیگیری کارهای مربوط و ارتباط با سازمان بورس در اختیار کارگزار قرار میگیرد.
سرمایهگذاری و معامله اوراق بهادار
اوراق بهادار بیانگر بنگاهی است که در آن، از شرکتهای تولیدی گرفته تا سایر نهادهای تجاری به دنبال جذب سرمایه هستند و در طرف مقابل نیز عموم مردم قرار دارند که به دنبال افزایش سرمایه خود در یک محیط قانونمند هستند. بنابراین معامله اوراق بهادار، هر دو طرف را به هدف تعیینشده و مقصود خود میرساند. ضمن اینکه، سرمایهگذاری در اوراق بهادار در حال جایگزین شدن وامهای بانکی است و بسیاری از سرمایهگذاران، اولویت خود را این بازار قرار دادهاند. یکی از دلایل جذب شدن سرمایهگذاران در بازار بورس اوراق بهادار این است که این بازار تنوع بالایی داشته و در حوزههای مختلف آن میتوان اقدام به سرمایهگذاری کرد.
کلام آخر اینکه پیش از وارد شدن به این بازار باید با قوانین، شرایط و تکنیکهای مختلف آن آشنا شوید تا هنگام انجام معامله به انتخابهای درستی دست بزنید. ما در کارگزاری سرمایه و دانش در تلاش هستیم تا شما عزیزان را با صفر تا صد بورس آشنا کنیم و درنهایت با یک دانش و آگاهی کامل در این بازار حضور یابید.
بورس چیست و چگونه میتوانیم در این بازار سرمایهگذاری کنیم؟
شاید برای شما هم این سوال پیش آمده است که بورس چیست باید بگوییم اندیشهی ایجاد بورس زمانی شکل گرفت که عدهای از بازرگانان اروپایی از فعالیتهای تجاری خود ضرر کردند. بنابراین به فکر راه حلی افتادند تا به وسیلهی آن بتوانند جلوی این ضرر را بگیرند و یا آن را به حداقل برسانند.
نتیجه آن شد که تعدادی از بازرگانان عده ای را بازار بورس چیست؟ در فعالیت های خود شریک کردند تا با این روش سود و زیان احتمالی را با آنها تقسیم کنند. این تجربه موفقیت آمیز بود لذا به تدریج هر تاجری سعی می کرد تا فعالیت های تجاری خود را با این روش ادامه دهد. به خصوص که این روش برای افرادی که فعالیتهای بزرگ اقتصادی انجام می دادند بسیار مطلوبتر بود.
رفتهرفته این تجربه قانونمند شد و به تشکیل شرکتهای سهامی تبدیل گردید. اولین تجربه مربوط به تشکیل یک شرکت سهامی در کشور روسیه بود که در سال ۱۳۵۳ میادی تصمیم گرفت کالاهایی را بدون این که آفریقا را دور بزند، از شمال اروپا به شرق آسیا و چین ببرد و این کاری بود که احتمال ضرر در آن بیشتر بود. برای انجام این کار عدهای از تجار سرمایهی لازم را تأمین کردند و هر کس به نسبت سرمایهی خود در سود و زیان شرکت شریک شد و این کار با موفقیت صورت گرفت.
بورس چیست و چگونه میتوانیم در این بازار سرمایهگذاری کنیم؟
بعدها با گسترش مبادلات در اروپا به سرمایههای زیادتر و شرکای بیشتری نیاز شد. برای این کار نیاز به مراکزی بود تا بتوان بین سرمایهگذاران و سرمایه پذیران رابطه برقرار کرد. چنین مراکزی تأسیس شدند و بورس نام گرفتند. اولین بورس دنیا در قرن هفدهم میلادی در شهر آمستردام هلند تشکیل شد و امروز اکثر کشورهای جهان دارای بازار بورس هستند. در ایران نیز در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس به تصویب رسید و از ۱۵ بهمن ماه سال ۱۳۴۶ آغاز به کار کرد.
بورس کلمهای فرانسوی است و معنای آن در زبان فرانسه کیف پول میباشد. تاریخچه پیدایش واژه بورس هم به قرن پانزدهم میلادی بازمیگردد. در آن زمان، بازرگانان و کسبه شهری به نام بورُوژ (Bruges) در شمال غربی بلژیک، در میدانی به نام تِربورس (TerBeurze) در مقابل خانه بزرگزادهای به نام «واندِر بورس» جمع میشدند و به خرید و فروش کالاهای خود بر اساس حراج بازار بورس چیست؟ میپرداختند. از آن تاریخ به بعد مکانهایی که مردم در آنجا به حراج کالا مبادرت میکردند و بهتدریج شکل توسعهیافتهتر و مسقف به خود گرفت، بورس میگفتند.
فلسفه کلیدی شکلگیری بازار بورس در جهان، تجمیع سرمایه و تأمین مالی شرکتها و پروژههای آنها در قالب یک سیستم بازار منسجم، قانونمند، پیوسته و شفاف است. مبنای اساسی تشکیل این بازارها همان مفهوم اولیه و ساده شراکت، تقسیم سود و زیان احتمالی میان شرکا است.
تاریخه بورس در ایران
مطالعات اولیه درباره تأسیس بورس در ایران، به سال ۱۳۱۵ هجری شمسی برمیگردد. در این سال، فردی بلژیکی به نام «ران لوترفِلد» پس از انجام مطالعات گسترده درباره تأسیس بورس در ایران، اساسنامه داخلی بورس را تهیه و به مسئولان ایرانی ارائه کرد، اما با توجه به شرایط آن زمان و وقوع جنگ جهانی دوم، عملاً موضوع بررسی و تأسیس بورس در ایران بیش از ۲۵سال به تأخیر افتاد.
در سال ۱۳۴۱، کمیسیونی در وزارت بازرگانی و با حضور نمایندگان وزارت دارایی، وزارت بازرگانی و بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران تشکیل و موافقتنامه اولیه تأسیس بورس سهام در این کمیسیون، تنظیم شد. در اواخر همان سال یعنی سال ۴۱، هیئتی از بورس بروکسل به سرپرستی دبیر کل این بورس برای مشارکت در راهاندازی بورس ایران، به کشورمان دعوت شدند و بالاخره پس از چهار سال، در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار در مجلس تصویب و برای اجرا از سوی وزارت اقتصاد به بانک مرکزی ابلاغ شد. حدود یک سال بعد از ابلاغ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار، در پانزدهم بهمنماه سال ۱۳۴۶، بورس اوراق بهادار تهران با انجام چند معامله بر روی سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی که بزرگترین مجتمع واحدهای تولیدی و اقتصادی در آن تاریخ به شمار میرفت، بهطور رسمـی فعالیت خود را آغاز کـرد.
بازار بورس چیست؟
برای شناخت و فهمیدن این موضوع که واقعاً بازار بورس چیست و آشنایی بیشتر با آن بهتر است از “بازار” و تعریف آن شروع کنیم. در یک تعریف ساده، می توان گفت که:
✓بازار مکانی است که در آن خرید و فروش صورت میگیرد.
✓سادهتر این است که بگوییم هرگاه شرایطی فراهم شود که بین خریدار و فروشنده رابطه برقرار شود و معاملهای صورت پذیرد بازار تشکیل شده است.
مصوبه ۱۰ بندی دولت برای حمایت از بورس چیست؟
وزیر اقتصاد پس از جلسه ستاد اقتصادی دولت اعلام کرد: بسته پیشنهادی برای حمایت از بازار سرمایه با همراهی کامل رئیس جمهور و اکثریت مطلق آرا در دولت تصویب شد که بیانگر اراده جدی دولت برای سودآوری تولید و صنایع بورسی و چشمانداز امیدبخش در بازار است.
به گزارش ایمنا و به نقل از وزارت اقتصاد، احسان خاندوزی با تشریح مصوبات جلسه ویژه ستاد اقتصادی دولت برای حمایت از بورس اظهار کرد: همانطور که پیش از این اعلام شده بود در جلسه ستاد اقتصادی دولت پیشنهادات وزارت اقتصاد برای حمایت همه جانبه و پایدار از بازار سرمایه به تصویب رسید.
وزیر اقتصاد بازار بورس چیست؟ افزود: این مصوبات با حمایت قاطع رئیس جمهور و اکثریت اعضای ستاد دولت به تصویب رسید.
به گفته خاندوزی ، توجه به جزئیات این مصوبات بیانگر عزم جدی دولت برای حمایت از بازار سرمایه و بازگشت اعتماد مردم به بورس است.
بر اساس اظهارات سخنگوی اقتصادی دولت، مصوبات بی سابقه دولت برای حمایت از بازار سرمایه به شرح زیر است:
۱- در سال ۱۴۰۱ سقف گاز خوراک صنایع پتروشیمی معادل قیمت گاز صادراتی و حداکثر پنج هزار تومان همچنین سقف سوخت صنایع عمده مانند فولادیها و پالایشگاهها معادل ۴۰% خوراک پتروشیمی و حداکثر ۲,۰۰۰ تومان تعیین شد. قیمت گاز مصرفی صنایع سیمان و سایر صنایع هم ۱۰ درصد قیمت گاز خوراک پتروشیمی تعیین شد.
۲. مقرر شد مالیات شرکتهای تولیدی پنج واحد درصد کاهش داشته باشد.
۳. در سال ۱۴۰۱ فرمول حقوق دولتی معادن تغییر نمیکند.
۴. در سال ۱۴۰۱ رقمی معادل مالیات نقل و انتقال سهام جهت تقویت به صندوق تثبیت بازار سرمایه برگردانده شود.
۵. مبلغ ۳۰ هزار میلیارد تومان جهت افزایش سرمایه صندوق تثبیت بازار تخصیص داده شود. البته این مصوبه نیازمند تأیید مجلس است.
۶. ۱۰ درصد وجوه حاصل از عرضه اولیه سهام دولتی جهت بازارگردانی سهام عرضه شده اختصاص پیدا میکند.
۷. انتشار اوراق دولتی در بازار منوط به رعایت نسبت پنجاه درصد جریان ماهانه ورودی به بازار سرمایه است.
۸. بانک مرکزی موظف است نرخ تسعیر داراییهای ارزی بانکها و مؤسسات اعتباری را حداقل معادل ۹۰ درصد نرخ نیما اعلام کند.
۹. رئیس سازمان بورس برای جلسات ستاد اقتصادی دولت و همچنین تصمیمگیری برای انتشار اوراق در کمیته بند و تبصره پنج دعوت میشود.بازار بورس چیست؟
۱۰. بانک مرکزی موظف شد در بازار بین بانکی و بازار ثانویه مداخله کرده و سقف نرخ سود بین بانکی را در سطح ۲۰ درصد نگه دارد.
تعریف بورس و انواع سهام بورس + نحوه فعالیت در بازار بورس
امروزه بسیاری از افراد برای استفاده بهتر از پس اندازهای خود از راه سرمایه گذاری در بازار بورس استفاده می کنند که فواید و منافع زیادی برای زندگی اقتصادی مردم و جامعه دارد.
بازار بورس چه منافعی برای جامعه دارد؟
بورس به بازاری می گویند که قیمت گذاری و خرید و فروش کالا و اوراق بهادار در آن انجام می گیرد. تاریخچه تاسیس اولین بورس به اواخر قرن چهارده و اوایل قرن پانزده در کشور هلند می رسد اما بورس به صورت مدون از دو قرن پیش شروع به فعالیت نموده است.
امروزه بسیاری از معاملات بـورس با پیشرفته تر شدن بازار و قابلیت انجام معاملات عادلانه بدون حضور اعضا در سالن معاملات، به صورت الکترونیکی و به وسیله رایانه انجام می شوند.در این بخش از نمناک شما را با بورس و نحوه عملکرد آن آشنا خواهیم کرد.
آشنایی با نحوه فعالیت در بازار بورس
بورس چیست و نحوه عملکرد آن چگونه است؟
بورس به بازاری اطلاق می شود که قیمت گذاری و خرید و فروش کالا و اوراق بهادار در آن انجام می پذیرد. بورس زیر نظر نهاد واحد نظارتی که معمولا آن توسط بالاترین مراجع ذیربط دولتی اعمال می گردد که با حضور و مشارکت فعال بخش خصوصی ایجاد می شود و اتاق پایاپای که تضمین و تسویه قراردادها را بر عهده دارد از جمله مهم ترین بخش های آن محسوب می شود. از کارکردهای اساسی بورس مدیریت انتقال ریسک و توزیع آن، شفافیت اطلاعات، کشف قیمت، ایجاد بازار رقابتی و جمع آوری سرمایه ها و پس اندازهای کوچک برای تامین سرمایه مورد نیاز فعالیتهای اقتصادی است.
بورس کالا چیست؟
بازاری که در آن خرید و فروش کالاهای معین صورت می گیرد و به طور منظم و دائم فعال است بورس کالا نام دارد. در بورس کالا معمولاً مواد خام و مواد اولیه مورد معامله قرار می گیرد. هر بورس کالایی را با نام همان کالایی که مورد معامله قرار می گیرد نام گذاری می کنند. مثلاً بورس نفت و بورس گندم.
بورس های کالایی را بازار بورس چیست؟ در مقابل بورس های اوراق بهادار تعریف می کنند و چیزی که در زمینه 1- فلزات و مواد معدنی ( کانی ها ) 2- انرژی و 3- محصولات کشاورزی مورد داد و ستد قرار می گیرد در زمره بورس کالایی قرار می دهند.
ساماندهی و اصلاح ساختار بازار و محصولات بخش کشاورزی از طریق شفافیت اطلاعات، کشف قیمت، توزیع ریسک و سیالیت در معاملات مهمترین ماموریت بورس کالایی در کشورهای در حال توسعه و تامین منابع مالی مورد نیاز فعالان بخش کشاورزی از طریق توسعه بازار سرمایه در کشورهای پیشرفته و صنعتی است.
خرید و فروش کالاهای معین در بازار بورس کالا
بازار بورس چیست؟
مکانی که درآن سهام شرکتهای گوناگون تولیدی خدماتی و سرمایه گذاری خرید و فروش می شود بازار بورس نام دارد ، نام عامیانه بازار بورس ، بازار سهام است اما نام رسمی و قانونی آن "بورس اوراق بهادار” می باشد.
به این دلیل بورس اوراق بهادار نامیده می شود که در آن اوراق بهادار که همان برگه های سهام شرکتهاست ، داد و ستد می شود. "تالار معاملات بورس "مکانی که در آن عمل داد و ستد انجام می گیرد.
می توان با مراجعه به تالارهای معاملات بورس به طورعملی با نحوه داد وستد سهام دربورس آشنا شد وسپس با مراجعه به کارگزاری های مختلف بورس فرم درخواست خرید سهم شرکت مورد نظررا تکمیل و در پایان سال مالی متناسب با حجم سهامی که خریداری شده از سود مناسب برخوردار شد. این سود از سود بانکی بیشتر است پس بهتر است پول خود را برای دریافت سود به بانک ها نسپارید و برای سود آوری بیشتر اوراق بهادار خریداری کنید.
بازار بورس یا بورس اوراق بهادار
بازار بورس چه منافعی برای جامعه دارد؟
بازار بورس با کنترل نقدینگی در جامعه یک فرصت عالی برای سرمایه گذارانی که سرمایه های اندکی دارند ، ایجاد می کند و سبب توزیع عادلانه ثروت می شود. منافع بازار بورس برای جامعه عبارتند از :
- رشد تولید نا خالص ملی و مهار تورم
- استفاده از پس اندازهای خرد و کوچک مردم
- هدایت سرمایه های سرگردان
- کمک به رشد صنعتی شدن کشور
رشد صنعتی کشور از منافع بازار بورس برای جامعه
وظیفه کارگزاری ها چیست؟
هیچگاه خودمان نمی توانیم مستقیما به تالاربورس برویم و سهام خریداری کنیم بلکه باید برای خرید سهام به کارگزاری ها مراجعه نماییم زیرا کارگزاریها وکیل و نماینده تام الاختیاربرای خرید و فروش سهام هستند و بدون واسطه آنها هیچ کس نمی تواند درتالار بورس خرید و فروش کند.
اغلب مردم هنگام افت قیمت ها در تالارمعاملات بورس جهت مشاهده تابلوی قیمت های تالار بورس و مشورت کردن با سایرسهامداران و دلگرمی دادن به یکدیگر حضورمی یابند و حضور آنها در تالار بورس الزامی نیست.
اما حضوردر دفتر کارگزاری الزامی است و باید شخص جهت خرید سهام شرکت دلخواه خود به کارگزاری مورد نظربا همراه داشتن شناسنامه و یک برگه فتوکپی شناسنامه و کارت ملی مراجعه کند و فرم مخصوص دستورخرید سهام را تکمیل کند تا کد عملیاتی صادر گردد و درمراجعات بعدی با ارایه این کد کارها سریع ترانجام شود.
مراجعه برای خرید سهام به کارگزاری ها
سهام بورس چیست؟
هر شرکت سهامی به قسمت های مساوی که هر کدام یک سهم نامیده می شوند تقسیم می شود که معمولا قیمت اسمی هر سهم در ایران 1000 ریال است. طبقه بندی سهام براساس حقوق دارنده دو نوع است :
سهامداران عادی مالکان اصلی شرکت هستند که دارای حقوق و مزایایی مانند :حق دریافت سود سهام (EPS) ، حق رای دادن درمجامع عمومی عادی و فوق العاده ، حق تقدم درخرید سهام جدید ، حق باقیمانده دارایی پس ازانحلال شرکت ، حق اطلاع ازفعالیت های شرکت می باشند . دارندگان سهام ممتاز هم علاوه بر مزایایی که سهامداران عادی ازآن بهره می برند ، در هنگام انحلال شرکت نسبت به دارندگان سهام عادی در دریافت ارزش اسمی سهام خود اولویت دارند.
سهام ممتاز و سهام عادی از انواع سهام بورس
چه سهمی بخریم؟
در بازارسهام سرمایه گذاران باید یکی از سه شکل :سرمایه گذاری کوتاه مدت و بلند مدت و میان مدت را پس ازمشورت با افراد مورد اعتماد و با مطالعه و تحلیل انتخاب کنند. برای سرمایه گذاری بهتراست هرچند ماه یک بار با اشخاص واجد الصلاحیت همچون کارگزاران بورس و یا شرکتهای مورد اعتماد مشورت کرد که آیا سهام شرکتی را که خریداری نموده اید نگهدارید یا بفروشید.
درسرمایه گذاری کوتاه مدت ، سرمایه گذاران سهام خاصی را می خرند و پس از 3 الی 4 ماه می فروشند. در سرمایه گذاری میان مدت سرمایه گذاران سهام خود را به مدت یکسال نگه می دارند و بعد اقدام به فروش یا نگهداری آن می کنند.
در سرمایه گذاری بلند مدت سرمایه گذاران بیش ازیکسال سهام خود را نگه می دارند.البته گروهی نیز به نوسان گیر مشهور هستند که هرهفته سهام قبلی را می فروشند وسهام جدیدی می خرند اما نباید فکر کنید نوسان گیرها بیش ازدیگران سود می برند زیرا ممکن است افرادی که بلند مدت سرمایه گذاری می کنند رضایت بیشتری از نوسان گیرها داشته باشند.
مفاهیم: بورس چیست؟
بازار پولی که عمدتا توسط نظام بانکی یک کشور اداره میشود که مهمترین کارکرد آن تامین اعتبارات کوتاه مدت است و بازار سرمایه که کارکرد اصلی آن تامین مالی بلند مدت مورد نیاز در فعالیتهای تولیدی و خدماتی مولد میباشد.
بورس (Bourse) کلمهای فرانسوی است که معنای آن در زبان فرانسه کیف پول میباشد.
بورس، نهاد سازمان یافتهای است که از جمله نهادهای عمده و اساسی در بازار سرمایه محسوب میشود و در کنار سایر موسسات و سازمانها، وظایف چندگانهای را برعهده دارد.
کارکردهای اساسی بورس مدیریت انتقال ریسک و توزیع آن، شفافیت اطلاعات، کشف قیمت، ایجاد بازار رقابتی و همچنین یکی از کارکردهای مهم آن جمع آوری سرمایهها و پس اندازهای کوچک برای تامین سرمایه مورد نیاز فعالیتهای اقتصادی است.
تاریخچه تاسیس اولین بورس به اواخر قرن چهارده و اوایل قرن پانزده در کشور هلند بر میگردد. اما بورس به صورت مدون از دو قرن پیش شروع به فعالیت کرده است در حال حاضر با پیشرفت تکنولوژی و استفاده از ابزارهای الکترونیکی بیشتر معاملات در بورس از طریق رایانه صورت میگیرد.
بورس زیر نظر نهاد واحد نظارتی که معمولا سیاستهای آن توسط بالاترین مراجع ذیربط دولتی در هر کشور اعمال میگردد که با حضور و مشارکت فعال بخش خصوصی ایجاد میشود و اتاق پایاپای که تضمین و تسویه قراردادها را بر عهده دارد از جمله مهمترین بخشهای آن محسوب میشود. فعالیت میکند. علاوه برآن واحد نظارت داخلی (در داخل بورس) هیات بازرسین و داوری ارکان اصلی ساختار بورس را بازار بورس چیست؟ تشکیل میدهند.
بورس کالا (Commodity Exchange) یک بازار متشکل و سازمان یافتهای است که بطور منظم کالای معینی با ساز و کاری خاص مورد معامله قرار میگیرند.
امروزه طبقهبندیهای متعددی برای یک بورس کالایی وجود دارد. اما گسترش بازارهای بخش مالی و حقیقی اقتصاد سبب شده چندین نوع از بررسیها در قالب یک تشکل متمرکز قرار داشته باشند.
عموما بورسهای کالایی را در مقابل بورسهای اوراق بهادار تعریف میکنند. به عبارتی هر آن چیزی که در زمینه، فلزات و مواد معدنی (کانی ها)، انرژی و محصولات کشاورزی مورد مبادله قرار میگیرد در زمره بورس کالایی میگنجد.
مهمترین مامویت بورس کالایی بر اساس گزارشات آنکتاد کمک به ساماندهی و اصلاح ساختار بازار محصولات بخش کشاورزی از طریق شفافیت اطلاعات، کشف قیمت، توزیع ریسک و سیالیت در معاملات و همچنین تامین منابع مالی مورد نیاز فعالان بخش کشاورزی از طریق توسعه بازار سرمایه است که اولی در کشورهای درحال توسعه و دومی در کشورهای پیشرفته و صنعتی ملاک عمل قرار میگیرد.
بازار بورس چیست؟
بازار بورس مکانی است که درآن سهام شرکتهای گوناگون تولیدی خدماتی و سرمایه گذاری داد و ستد می شود. مردم به بازاربورس بازارسهام هم می گویند. اما نام رسمی و قانونی آن "بورس اوراق بهادار" می باشد که منظوراز اوراق بهادار همان برگههای سهام شرکتهاست. به مکانی که در آن عمل داد و ستد انجام می گیرد "تالار معاملات بورس" گفته میشود.
بازاربورس چه منافعی برای جامعه دارد ؟
کنترل نقدینگی درجامعه. بازار بورس یک فرصت سرمایه گذاری مطلوب برای سرمایه گذاران با سرمایههای اندک ایجاد میکند و زمینه توزیع عادلانه ثروت را مهیا میکند.
مزیت های کلان بازار بورس برای جامعه:
- رشد تولید نا خالص ملی و مهار تورم
- استفاده از پس اندازهای خرد وکوچک مردم
- هدایت سرمایه های سرگردان
- کمک به رشد صنعتی شدن کشور
وظیفه کارگزاریها چیست؟
از دیگرسوالات و پرسشهایی که مردم معمولی جامعه از فعالان بازارمی پرسند این است که چرا باید به کارگزاریها مراجعه کنیم؟
آیا میتوانیم خودمان مستقیما به تالاربورس برویم و سهام خریداری کنیم؟
کارگزاریها وکیل و نماینده تام الاختیار برای خرید و فروش سهام هستند و بدون واسطه آنها هیچ کس نمی تواند در تالار بورس خرید و فروش کند.
حضورمردم در تالار بورس الزامی نیست بلکه آنها جهت مشاهده تابلوی قیمتهای تالار بورس و مشورت کردن با سایر سهامداران و دلگرمی دادن به یکدیگر در هنگام افت قیمتها در تالار معاملات بورس حضورمی یابند.
اما حضوردر دفتر کارگزاری الزامی است و باید شخصا با به همراه داشتن شناسنامه و یک برگه فتوکپی شناسنامه و کارت ملی جهت خرید سهام شرکت دلخواه خود به کارگزاری مورد نظرمراجعه نموده و فرم مخصوص دستورخرید سهام را تکمیل نمود تا کد عملیاتی صادر شود و درمراجعات بعدی با ارایه کد کارهایمان سریع ترانجام شود.
هرشرکت سهامی به قسمتهایی مساوی تقسیم میشود که به هر یک از این قسمتها یک سهم گفته میشود و معمولا قیمت اسمی سهم در ایران ۱۰۰۰ ریال است. اگربخواهیم سهام را براساس حقوق دارنده سهم طبقه بندی کنیم دو نوع سهم داریم:
سهامداران عادی که در واقع مالکان اصلی شرکت هستند دارای حقوق و مزایایی میباشند که عبارتند از:
- حق دریافت سود سهام(EPS)
- حق رای دادن درمجامع عمومی عادی و فوق العاده
- حق تقدم درخرید سهام جد ید
- حق باقیمانده دارایی پس ازانحلال شرکت
- حق اطلاع ازفعالیت های شرکت
دارندگان سهام ممتازعلاوه برمزایای فوق الذکر در هنگام انحلال شرکت نسبت به دارندگان سهام عادی در دریافت ارزش اسمی سهام خود اولویت دارند.
چه سهمی بخریم؟
باید سهام مورد نظر را پس از مشورت با افراد مورد اعتماد و با مطالعه و تحلیل انتخاب کرد. سرمایه گذاران در بازار سهام علاقمندند به یکی از سه شکل زیر سرمایه گذاری کنند:
- سرمایه گذاری کوتاه مدت یعنی سهام خاصی را می خرند و پس از ۳ الی ۴ ماه می فروشند.
- سرمایه گذاری میان مدت که سهام خود را به مدت یکسال نگه می دارند و بعد تصمیم می گیرند که کدام را بفروشند و کدام را نگه دارند.
- سرمایه گذاران بلند مدت که بیش ازیکسال سهام خود را نگه می دارند.
البته گروهی هم هستند که هرهفته سهام قبلی را میفروشند وسهام جدیدی میخرند که اصطلاحا به نوسان گیر مشهورند.
بازار سرمایه یکی از ارکان مهم اقتصاد در جامعه است که از آن به عنوان دماسنج اقتصاد یاد میشود. شما تا به حال تا چه حد با این بازار آشنایی داشتید؟ آیا در این بازار سرمایه گذاری کردهاید؟
ما برای اینکه شما را بیشتر با این بازار آشنا کنیم شماری از اصطلاحات رایج و واژههای مصطلح در بورس را گردآوری کردهایم: