جزئیات معامله سهام
بازار متعادل می شود به این چند دلیل.
امکان توثیق سهام در سیستم بانکی مهیا شد
سامانه توثیق الکترونیک هوشمند(ستاره) جدید‌ترین دستاورد سازمان بورس و اوراق بهادار است که روز چهارشنبه با حضور دادستان کل کشور، وزیر امور اقتصادی و دارایی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار و جمعی از مدیران بانکی کشور از آن رونمایی شد.
سامانه توثیق الکترونیک هوشمند(ستاره) جدید‌ترین دستاورد سازمان بورس و اوراق بهادار است که روز چهارشنبه با حضور دادستان کل کشور، وزیر امور اقتصادی و دارایی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار و جمعی از مدیران بانکی کشور از آن رونمایی شد.
به گزارش رجانیوز به نقل از ایران؛ این سامانه که طرح آن از یک سال گذشته کلید خورد و طی چهار ماه گذشته با همکاری وزارت اقتصادی و دارایی و قوه قضائیه، به مرحله اجرا درآمده است از روز چهارشنبه با رونمایی از فاز اول آن، این امکان را برای سهامداران بویژه سهامداران خرد فراهم می‌کند تا برای اخذ وام یا تسهیلات بانکی بتوانند سهام یا سایر دارایی‌های خود را وثیقه‌گذاری کنند. درحال حاضر بانک‌های رسالت، مهر ایران و ملی به این سامانه متصل شده‌اند که به گفته احسان خاندوزی، در ادامه این امکان برای سایر بانک‌ها نیز فراهم خواهد شد.
با راه‌اندازی این طرح از طرف سازمان بورس، سرمایه‌گذاران می‌توانند با خرید سهام اقدام به وثیقه‌گذاری برای تسهیلات بانکی کنند،هرچند که موفقیت این طرح تا حد زیادی به همکاری بانک‌ها و پذیرش منطقی ارزش سهام به‌عنوان وثیقه تسهیلات بستگی خواهد داشت؛ اما به نظر می‌رسد با عملیاتی شدن این سامانه، سرمایه‌گذاران گرایش بیشتری نسبت به سرمایه‌گذاری در‌سهام پیدا کنند که متعاقباً می‌تواند رونق را به معاملات این بازار بازگرداند.
همچنین با این رویه، به نظر می‌رسد متقاضیان تسهیلات بانکی نیاز کمتری برای سپرده‌گذاری در بانک‌ها داشته باشند و بتوانند با انتقال سرمایه‌های خود به سهام، در کنار منتفع شدن از سودهای سالانه شرکت‌ها و پوشش ریسک‌های تورمی، نقدینگی مورد نیاز خود را نیز به دست آورند. این سامانه می‌تواند امکان وثیقه‌گذاری سایر دارایی‌ها را در بانک‌ها و همچنین در قوه قضائیه فراهم کند ودر وقت و هزینه جامعه نیز صرفه‌جویی صورت پذیرد.
موفقیت سامانه ستاره، تا حد بسیار زیادی به پذیرش و همکاری بانک‌ها بستگی خواهد داشت. اگر بانک‌ها درخصوص توثیق سهام بتوانند یک عدد منطقی را به متقاضیان پیشنهاد دهند و نیز این روند نیاز متقاضیان وام برای تأمین ضامن را کاهش دهد، می‌توان در ادامه امیدوار بود که این طرح به اهداف خود برسد.
بر اساس ابلاغیه‌هایی که ابتدای سال ۱۴۰۰ برای شعب بانک‌ها ارسال شده و بر اساس نامه مورخ ۱۲/ ۰۳/ ۱۳۹۹ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در راستای تأمین مالی آحاد جامعه، بانک‌ها و مؤسسات اعتباری مجاز به اعطای تسهیلات در قالب کارت اعتباری در قبال توثیق درصدی از ارزش سبد سهام قابل معامله شده‌اند.
در این ابلاغیه که البته جامعه هدف درآن تمامی دارندگان سهام عدالت ذکر شده است، احتساب ضریب پوشش ۱۵۰ درصد و حداکثر ۷۰ درصد از ارزش سهام برای اعطای تسهیلات مورد قبول قرار می‌گیرد.
ارقامی که در نهایت باید از طرف دایره اعتبارات بانک‌ها مورد قبول واقع شود و بانک‌ها حتی می‌توانند درصد‌های بسیاری پایین‌تری از ارزش سبد سهام را به عنوان وثیقه قبول کنند. این رویه همچنین از طرفی می‌تواند ریسک را در بانک‌ها بالا ببرد و اگر بانک‌ها درصد بالایی از سهام را به عنوان وثیقه از متقاضیان تسهیلات قبول کنند این موضوع می‌تواند در ادامه آنها را برای وصول مطالبات‌شان به درد سر بیندازد.
با تمام این تفاسیر، باید دید که آیا وثیقه‌گذاری سهام در مجموع برای بانک‌ها و سرمایه‌گذاران به اندازه کافی جذاب خواهد بود و آیا این روند می‌تواند از مشکلات اخذ تسهیلات بانکی و تأمین وثیقه برای متقاضیان بکاهد یا خیر.
طبق گفته مدیران این سامانه، برای استفاده از این ابزار فرد باید در سامانه سجام ثبت نام و احراز هویت کند. در ادامه فرد با مراجعه به اپلیکیشن‌ها یا شعب بانکی برای توثیق سهام خود درخواست می‌دهد و از طریق سامانه سجام احراز هویت می‌شود.پس از آن شرکت سپرده‌گذاری مرکزی دارایی قابل وثیقه‌گذاری متقاضی را به بانک اعلام می‌کند که این موضوع از طریق اپلیکیشن به رؤیت متقاضی می‌رسد و متقاضی نمادهایی که قصد توثیق آنها را دارد انتخاب می‌کند و پس از موافقت نهایی بانک، تسهیلات پرداخت خواهد شد. باید توجه داشت که این فرایند نه تنها برای سهام بلکه برای سایر دارایی‌ها امکان‌پذیر خواهد بود و این سامانه ظرفیت آن را دارد که در امور قضایی نیز امکان توثیق آنی دارایی‌ها را فراهم کند.
مدیر عامل سمات با بیان اینکه با تلاش و همراهی متخصصان قوه قضائیه، امکان استعلام و انجام فرایند توثیق سهام متقاضیان برقرار شده، گفت: بر اساس تفاهم صورت گرفته بین قوه قضائیه و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، متقاضیان می‌توانند درخواست ارائه وثیقه از محل سرمایه موجود در بورس را به صورت آنلاین اعلام کنند و بدون انجام فرایند فروش سهام، دارایی سهمی خود را بر اساس ارزش روز به عنوان ضمانت نزد قوه قضائیه قرار دهند که همه این فرایند به صورت آنی و در بستری امن بین شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و قوه قضائیه انجام می‌شود. وی در ادامه اظهار داشت: در سال‌های گذشته توثیق سهام به صورت سنتی، کاغذی و بسیار زمانبر بود که این موارد از دلایل مهم برای عدم استقبال سهامداران از این مزیت بود و به همین دلیل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی از سال گذشته توثیق مکانیزه سهام عدالت را با همکاری چند بانک آغاز کرد و تا امروز حدود ۳۰۰ هزار نفر از سهامداران موفق شده‌اند از این مزیت استفاده کنند و همچنین در مجموع ۶ هزار نفر به صورت مکانیزه رفع توثیق را انجام داده‌اند. محمد باغستانی در خصوص مزیت‌های توثیق الکترونیک نیز گفت: باید به این نکته مهم هم اشاره کرد که توثیق الکترونیک سهام برای دریافت وام از سیستم بانکی به یک عدالت سراسری برای مردم در سراسر کشور منجر می‌شود به طوری که بر خلاف گذشته که دریافت وام از این طریق شامل صرف زمان و هزینه زیادی برای مردم بود، با الکترونیکی شدن این فرایند همه مردم می‌توانند از سراسر ایران به صورت آنلاین و همگانی از این سرویس با استفاده از بسترهای الکترونیک براحتی استفاده کنند.
ریزش ۲۴ جزئیات معامله سهام هزار و ۳۸۷ واحدی شاخص بورس
به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، بورس اوراق بهادار تهران امروز هم مانند روز گذشته در مسیر کاهش قرار گرفت، به گونه‌ای که شاخص کل در پایان معاملات با کاهش ۲۴ هزار و ۳۸۷ واحد به رقم یک‌میلیون و ۴۳۹ هزار و ۳۷۰ واحد رسید.
همچنین شاخص کل با معیار هم‌وزن با کاهش ۸ هزار و ۹۰۵ واحد به رقم ۳۹۱ هزار و ۱۲۸ واحد رسید.
ارزش بازار در بورس تهران به بیش از ۵ میلیون و ۴۷۳ هزار میلیارد تومان رسید.
معامله‌گران امروز بیش از ۶.۵ میلیارد سهام، حق‌تقدم و اوراق مالی در قالب ۲۹۴ هزار فقره معامله و به ارزش ۴ هزار و ۱۱ میلیارد تومان داد و ستد کردند.
امروز همه شاخص‌های بورس قرمز شدند، به گونه‌ای که شاخص کل و شاخص قیمت با معیار وزنی - ارزشی ۱.۶ درصد افت کردند. این دو شاخص با معیار هم‌وزن ۲.۲ درصد کاهش یافتند. شاخص آزاد شناور ۱.۶ درصد کاهش یافت. شاخص بازار اول بورس ۱.۹ درصد کاهش یافت و شاخص بازار دوم بورس ۱.۳ درصد افت کرد.
همچنین نمادهای فولاد مبارکه، پالایش نفت بندرعباس، توسعه معادن و فلزات، شستا، پتروشیمی نوری، کشتیرانی جمهوری اسالمی و معدنی چادرملو بیشترین اثر کاهشی در شاخص بورس را داشته‌اند.
امروز فرابورس ایران هم تعریف خاصی نداشت به گونه‌ای که شاخص کل با ۳۰۷ واحد کاهش به رقم ۱۸ هزار و ۸۷۴ واحد رسید.
ارزش بازار اول و دوم فرابورس ایران به بیش از یک‌میلیون و ۴۳ هزار میلیارد تومان رسید.
ارزش بازار پایه به ۳۴۶ هزار میلیارد تومان رسید.
معامله‌گران امروز بیش از ۳ میلیارد سهام، حق‌تقدم و اوراق مالی در قالب ۱۳۲ هزار فقره معامله و به ارزش ۱۲۵ هزار میلیارد تومان داد و ستد کردند.
البته لازم به یادآوری است در روزهای دوشنبه عملیات بازار باز در شبکه بانکی برای خرید و فروش اوراق بدهی بانک مرکزی انجام می‌شود و امروز هم بیش از ۱.۳ میلیارد اوراق بدهی بانک مرکزی به ارزش بیش از ۱۲۴ هزار میلیارد تومان در شبکه بانکی داد و ستد شد که فقط ارزش این معاملات در معاملات فرابورس درج می‌شود، وگرنه معاملات سهام در فرابورس امروز ۱.۳ میلیارد به ارزش ۶۰۹ میلیارد تومان بوده است و اوراق مالی اسلامی بیش از ۳ میلیارد ورقه به ارزش ۲۱۴ میلیارد تومان و سایر اوراق به ارزش ۵۸۶ میلیارد تومان بوده است؛ یعنی عمده ارقام معاملات فرابورس مربوط به خرید و فروش اوراق بانک مرکزی در عملیات بازار باز بوده است.
نمادهای پلیمر آریاساسول، پتروشیمی زاگرس، پالایش نفت لاوان، پتروشیمی تندگویان، فولاد غدیر ایرانیان، تولید نیروی برق دماوند و بهمن دیزل بیشترین اثر کاهشی در شاخص فرابورس را داشته‌اند.
کارشناسان یکی از دلایل ریزش بازار را افزایش نرخ سود بین‌بانکی می‌دانند که عمده پول‌ها از بورس به سمت بانک حرکت کرده است. همچنین بازار طلا و ارز هم امروز اوضاع خوبی نداشته و با وضعیت شاخص‌های قرمز همراه بوده است.
سیر تا پیاز دریافت وام با سهام عدالت/ چگونه با سهام عدالت وام بگیریم؟
پیشنهاد ویژه نوشت :گرچه ارزش فعلی سهام عدالت نسبت به دوران اوج بازار در مرداد سال ۹۹ با افت ۵۷ درصدی مواجه شده، اما سهام عدالت می‌تواند به عنوان وثیقه دریافت وام از شبکه بانکی استفاده شود.
سهام عدالت گونه‌ای یارانه است که بنابر نظر دولت نهم (ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد)، از طریق شرکت‌های تعاونی عدالت استانی به مشمولان آن واگذار شد.در اواسط دهه ۱۳۸۰ دولت سهام خود را در ۴۹ شرکت بین مردم تقسیم کرد که با این کار بیش از ۴۹ میلیون نفر از جمعیت کشور مشمول دریافت سهام عدالت شدند. دولت، هدف از عرضه سهام عدالت را گسترش سهم بخش تعاون در اقتصاد ایران اعلام کرد. بنابر طرح سهام عدالت، بخشی از سهام شرکت‌های دولتی معین، به قشرهای کم‌درآمدتر فروخته می‌شود.در ادامه آخرین خبر از سهام عدالت را می خوانیم.
طی روزهای ابتدایی هفته گذشته، مرحله سوم واریز سود سهام عدالت انجام شد. ارزش پرداخت‌های صورت گرفته در روزهای گذشته، برای سال ۹۸ بیش از ۱۴ میلیارد تومان و برای سال ۹۹ بیش از ۵۴ میلیارد تومان بوده است؛ یعنی در مجموع بیش از ۶۸ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان سود برای جاماندگان واریز شده است.
اما در هفته گذشته، سامانه الکترونیک توثیق سهام برای دریافت وام رونمایی شد. در حال حاضر همه افرادی که دارای سهام هستند و هم افرادی که دارای سهام عدالت هستند، می‌توانند با توثیق جزئیات معامله سهام سهام خود، وام دریافت کنند.
سمیه محمدی مدیر پروژه کارت‌های اعتباری شرکت سپرده‌گذاری مرکزی در زمینه دریافت وام یا کارت اعتباری از طریق سهام عدالت می‌گوید: متقاضیان دریافت کارت اعتباری می‌توانند با مراجعه به سامانه جامع اطلاع مشتریان بازار سرمایه (سجام) در این سامانه ثبت‌نام، احراز هویت و پس از نهایی شدن فرآیند ثبت‌نام در سجام با مراجعه به نرم‌افزار بانک ملی ایران درخواست توثیق خود را ثبت کنند.
محسن خدابخش، عضو هیات مدیره سازمان بورس نیز در مورد اینکه تاکنون چه تعدادی از سهامداران عدالت از این سهام به عنوان وثیقه وام استفاده کرده‌اند، گفت: ۳۵۰ هزار نفر توانسته‌اند با وثیقه سهام عدالت از وام‌های بانکی استفاده کنند و بر اساس گزارشی که شبکه بانکی ارائه کرده است، نکول و عقب‌افتادگی این وام‌ها صفر است. یعنی در بحث وام‌های خرد با نکول مواجه نیستیم.
وی با اشاره به اجرای وثیقه‌گذاری سهام به صورت الکترونیکی از روز ۵ مرداد ۱۴۰۱ گفت: این مسئله می‌تواند برای رونق کسب و کار مردم موثر باشد و حتی در نظام قضایی نیز با هماهنگی سازمان بورس و بازار سرمایه می‌توان از سامانه توثیق سهام استفاده کند.
محمود حسنلو، معاون فناوری شرکت سپرده‌گذاری مرکزی درباره سومین مرحله واریز سود سهام عدالت به جاماندگان، می‌گوید: حدود ۱۷۷ هزار تراکنش بانکی صورت گرفت که از این تعداد نزدیک به ۸۶ هزار تراکنش مربوط به سود سهام عدالت ۹۸ و ۹۱ هزار تراکنش نیز مربوط به واریزی سود عملکردی سال ۹۹ بوده است.
وی ادامه داد: بیش از یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر از سهامداران عدالت وجود دارند که سپرده گذاری برای واریز سود سهام عدالت آنها شماره شبای معتبری ندارد.
در زمان اوج بورس و زمانی که نرخ سهام عدالت روز به روز بیشتر می‌شد، حسن روحانی به مردم توصیه کرد سهام عدالت خود را نفروشند چراکه به زودی هم نرخ خانه و زمین می‌شود. اما حالا با این سهام تنها می‌توان وام ۱۰ میلیونی گرفت!
از سال گذشته قرار شد سهام عدالت به‌عنوان وثیقه بانکی پذیرفته شود و دارندگان آن بتوانند از بانک وام بگیرند.تاکنون تنها سه بانک برای پرداخت وام با توثیق سهام عدالت اعلام آمادگی کرده‌اند و این وام را پرداخت می‌کنند.به عبارتی متقاضیان می‌توانند وام سهام عدالت را از بانک تجارت، ملی و پست بانک دریافت کنند.مبلغ وام سهام عدالت ۵۰ درصد ارزش روز این سهام است. اکنون سهام عدالت ۵۳۲ هزار تومانی حدود ۱۴ میلیون تومان ارزش دارد و سهام عدالت یک میلیونی دو برابر این رقم.
پس مبلغ وام سهام عدالت ۷ و ۱۴میلیون تومان است. اما بانک ملی و تجارت اعلام کرده‌اند مبلغ وام سهام عدالت از دو میلیون تومان شروع می‌شود و سقف آن ۱۰ میلیون تومان است.
دارندگان سهام عدالت تنها در صورتی می‌توانند این وام بانکی را دریافت کنند که:
– هیچ میزان از سهام خود را نفروخته باشند.
-سرپرست خانوار باید یارانه‌بگیر باشد.
-متقاضیان این وام باید در سامانه سجام ثبت‌نام کرده و مراحل احراز هویت طی کرده باشند.
– با توقیف سهام و فروش حتی یک سهم از پرتفوی سهام عدالت توسط اشخاصی که مدیریت مستقیم را انتخاب کرده‌اند، هیچ وامی پرداخت نمی‌شود.
اما نکته قابل توجه درباره وام سهام عدالت این است که این وام در قالب نقدی پرداخت نمی‌شود و در قالب کارت اعتباری است. اما دریافت‌کننده وام تنها باید از فروشگاه‌های طرف قرارداد این سه بانک خرید کنند و امکان استفاده از این وام برای خریدهای دیگر ممکن نیست.
افرادی که این وام را گرفته‌اند کارت اعتباری دریافت می‌کنند که با آن می‌توانند فقط از فروشگاه‌های افق کوروش، رفاه، وین مارکت و پذیرندگان دستگاه پوز سداد که QR code دارند خرید کنند.
پیش بینی وضعیت بورس فردا
بازار متعادل می شود به این چند دلیل.
بورس24 : بورس تهران معاملات متعادل و به مراتب بهتری را در آخرین روز هفته شاهد بود ، به گونه ای که از همان ابتدا شاهد افزایش تحرکات مثبت در کلیت بازار بودیم،
اما صنایع خودرویی و غذایی با اقبال بیشتری از سمت تقاضا روبرو شدند.
بدین ترتیب در شرایطی که آرامش تا حدودی به جریان معاملات روز چهارشنبه بازگشته بود، روند صعودی نماگرها تا انتهای معاملات تداوم یافت و در نهایت شاخص کل با بیشترین تاثیرپذیری مثبت از نمادهای فولاد، نوری و فارس با پیشروی 5264 واحدی در ارتفاع 1,443,712 میلیون واحد به کار خود پایان داد.
شاخص هم وزن نیز با رشد 1166 واحدی در سطح 389,468 واحد ایستاد. با این حال به دلیل تداوم ریسک های موجود، احتیاط همچنان در رفتار معامله گران دیده شده و همزمان با صعود شاخص و بهبود نسبی سمت تقاضا، جریان خروج نقدینگی حقیقی با خروج 127 میلیارد تومان تداوم یافته و ارزش معاملات خرد باز هم زیر 2 همت قرار گرفت.
با وجود آن که بازار سرمایه این روزها کم رمق دنبال شده و ریسک های متعددی این بازار را احاطه کرده است، اما با نگاهی به روند عرضه و تقاضا در صنایع و نمادهای مختلف در آخرین روز هفته واضح است که معامله گران عموماً نگاهی به اخبار و البته گزارشات کدال نیز داشته و برخی صنایع به گمان آن ها جذاب به نظر می رسند.
در روز چهارشنبه برای بار دوم آگهی فراخوان واگذاری بلوک سهامداران منتشر شد. همین مساله کافی بود تا تقاضای نسبتا خوبی روانه این صنعت پر حرف و حدیث گردد. بسیاری امید دارند که این واگذاری بتواند با کاستن از قیمت گذاری دستوری، موجب بهبود هرچند اندک وضعیت عملیاتی و مالی شرکت های خودرویی شود.
غذایی ها نیز که عموماً گزارشات فصلی جذابی را روانه کدال کردند، این بار به لطف گزارشات ماهانه با اقبال خوبی از سوی خریداران روبرو شدند. البته فلزات و شیمیایی ها نیز به لطف آرامش نسبی بازارهای جهانی و البته رشد 0.5 درصدی دلار نیمایی در روز چهارشنبه، واضحاً معاملات بهتری را شاهد بودند.
حال در روز چهارشنبه فدرال رزرو تصمیم بر افزایش ۰.۷۵ درصدی نرخ بهره گرفت که مطابق با میزان انتظارات بود و به همین جهت بازارهای جهانی بویژه کامودیتی‌ها توانستند بخشی از ریزش‌های خود را جبران کنند. مساله ای که می تواند در روز آتی وضعیت تقاضا را در صنایع کامودیتی محور بهبود دهد.
با تمام اینها بررسی پارامترهای موثر بر بورس و روند عرضه و تقاضا در بازار روز چهارشنبه نشان می دهد که فردا معاملاتی متعادل و رو به جلو همراه با بهبود تقاضا در کلیت بازار سهام را شاهد خواهیم بود.
قربانیان فقر مسکن در دام فروش صوری
رویای خانه‌دار شدن باعث شده است که کلاهبرداران این بار با فروش صوری مسکن را خریداران را به دام می‌اندازند.
به گزارش صدای بورس، فروش صوری مسکن گویا پدیده تازه کلاهبرداری در بازار ملک ایران است و بسیاری از فعالان بازار مسکن می‌گویند برخی از این معاملات صوری بوده و با تبانی بنگاهدار و فروشنده انجام می‌شود.
«فروش صوری خانه، شگرد جدید کلاهبرداری در بازار مسکن است. این روزها اگر سری به آگهی‌های فروش ملک بزنید، با صدها آگهی فروش خانه به شرط رهن مواجه خواهید شد، اما فعالان بازار مسکن می‌گویند بسیاری از معاملات صوری است و با هدف فسخ قرارداد و گرفتن رقم سنگین خسارت فسخ معامله انجام می‌شوند!
«فقط با ۵۰۰میلیون تومان در تهران صاحبخانه شوید» … «با ۳۰۰میلیون تومان شما را خانه‌دار می‌کنیم» … «خرید خانه از شما، رهن و وام آن با ما!»
این جملاتی است که در بسیاری از آگهی‌های مسکن بنگاه‌داران تهرانی به چشم می‌خورد. بنگاه‌دارانی که مدعی هستند با کمترین نقدینگی افراد را صاحبخانه می‌کنند.
با کمی جست‌وجو در آگهی‌های مسکن تهران متوجه می‌شوید که بیشتر این آگهی‌ها مربوط به منطقه ۲۲ تهران و حوالی دریاچه چیتگر است و بخش زیادی از این آگهی‌ها مربوط به املاک منطقه اندیشه کرج یا پردیس است، اما اینگونه آگهی‌ها را در سایر مناطق تهران هم می‌توانید به‌وفور پیدا کنید.
در این آگهی‌ها قید شده که بخشی از پول خرید خانه از طریق نقدینگی مشتریان، بخشی از طریق وام بانکی و بخش دیگر از طریق رهن خانه توسط بنگاه‌های املاک تأمین می‌شود و معمولا برای جذب مشتریان به این آگهی‌ها قیمت‌های نازلی برای این دسته از خانه‌ها قید شده است که در واقع تنها سهم نقدینگی خریدار است و نه قیمت کل ملک. این، اما پایان ماجرا نیست و بنا به گفته فعالان بازار مسکن بسیاری از این معاملات صوری هستند.
بر اساس گزارش سامانه املاک و مستغلات کشور میانگین قیمت هر متر مربع مسکن تهران در خرداد امسال به ۳۹میلیون و ۴۱۴ هزار تومان رسید که حاکی از رشد ۳۲.۴درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته و رشد ۸.۴ درصدی نسبت به ماه اردیبهشت امسال است. صعود مداوم قیمت مسکن و به تبع آن کاهش مداوم قدرت خرید، موجب شده که الگوی رفتاری بسیاری از خریداران بازار مسکن ایران در سال‌های اخیر عوض شود؛ از رونق خرید خانه‌های قدیمی و کوچک‌متراژ تا خانه‌های وام‌دار و خانه‌های وام‌دار به شرط اجاره.
در این میان رقم بالای حق فسخ قرارداد ملک در ایران سبب شده معاملات صوری مسکن در بازار مسکن ایران رخ بدهد. روایتی که در ادامه می‌خوانید، روایت یکی از قربانیان این معاملات صوری است که اسناد معامله و شکایت خود را در اختیار ما قرار داده است:
«خانه‌ای پیدا کردم سمت مجیدیه و قصد خرید داشتم. با جزئیات قرارداد معاملات هم آشنایی نداشتم، اما موقعیت خوبی برایم بود، چون قرار بود بخشی از پول خانه را نقد پرداخت کنم، بخشی را وام بانکی و بخش دیگری که کم داشتم هم از طریق رهن خانه تأمین می‌شد، اما تبانی بنگاهدار با فروشنده کار دستم داد.»
این فرد که خود را خاکپور معرفی می‌کند، توضیح می‌دهد که مبایعه‌نامه خرید خانه به شکلی تنظیم شده بود که امکان دورزدن خریدار وجود داشت و از آنجا که بسیاری از مشتریان بازار مسکن ایران به مباحث حقوقی تنظیم قرارداد آشنایی ندارند و در معاملاتشان از وکیل استفاده نمی‌کنند، موقعیت مناسبی برای کلاهبرداران ایجاد می‌کنند. خاکپور توضیح می‌دهد: «همان‌طور که گفتم پول خرید خانه قرار بود از سه منبع نقد، وام و رهن تأمین شود و طبیعتا مثل تمام معاملات حق فسخی در نظر گرفته شد تا هر که نتوانست پول را جور کند یا خواست معامله را بر هم بزند، ۲۵ درصد ارزش قیدشده معامله در مبایعه‌نامه را خسارت بدهد. با توجه به ارزش ملک مورد معامله ما این ۲۵ درصد می‌شد ۲۷۰ میلیون تومان.»
او ادامه می‌دهد: «من پول نقدم را داده بودم، چک بانکی هم آماده بود، اما بنگاهدار به بهانه اینکه خانه قانونا به نام خریدار سند نخورده، از تحویل کلید آن به من خودداری کرد و وعده داد خودش خانه را رهن می‌دهد تا قسط آخر پول من که همان مبلغ رهن خانه بود تا روز محضر و ثبت سند جور شود، اما یک روز مانده به حضور در محضرخانه، بنگاهدار خبر داد که خانه رهن نرفته است و بنگاهدار و فروشنده خواستار حق فسخ معامله شدند.»
خاکپور تأکید می‌کند: «تازه آنجا بود که متوجه شدم مبایعه‌نامه بدون جزئیات حقوقی و ناعادلانه تنظیم شده و بنگاهدار به‌راحتی می‌توانست خانه را رهن ندهد تا معامله بر هم بخورد و من مجبور شوم حق فسخ کلانی پرداخت کنم. در مبایعه‌نامه حتی این شرط قید نشده بود که بنگاهدار موظف است خانه را رهن بدهد یا هیچ اشاره‌ای نشده بود که فروشنده در رهن ملک با خریدار همکاری کند و به من کلید بدهد تا بتوانم خودم آن را برای رهن بسپارم.»
این ماجرا گویا پدیده تازه کلاهبرداری در بازار ملک ایران است و بسیاری از فعالان بازار مسکن می‌گویند که برخی از این معاملات صوری بوده و با تبانی بنگاهدار و فروشنده انجام می‌شود تا خسارت فسخ معامله را بین خود تقسیم کنند.
اتحادیه مشاوران املاک تهران تبانی را رد می‌کند
مطابق قانون، تعیین میزان خسارت فسخ معاملات بر عهده خریدار و فروشنده و مطابق توافقی است که بین آنها شکل می‌گیرد و این رقم معمولا در بازار مسکن ایران سنگین است و برای کلاهبرداری انگیزه کافی ایجاد می‌کند.
با این حال حسام عقبایی، نایب‌رئیس اتحادیه مشاوران املاک می‌گوید: وقتی فرد خانه‌ای را خریداری می‌کند، اگر مشاور املاک قرارداد را تنظیم کند و به ثمر برساند، از هر دو سر کمیسیون دریافت می‌کند، ولی وقتی معامله فسخ شود، تنها از یک سر کمیسیون دریافت می‌کند، پس فسخ معامله به ضرر مشاور املاک است و منطقی نیست که برای فسخ تلاش کند. ضمن اینکه وقتی علاوه بر فروش خانه، پای رهن هم در میان باشد، مشاور املاک می‌تواند دو سر کمیسیون دیگر هم دریافت کند و این درآمد اضافی دیگری برای بنگاهدار ایجاد می‌کند، بنابراین هیچ توجیهی ندارد که نخواهد معامله انجام شود.
بیشتر بخوانید :قیمت مسکن بالاتر هم می‌رود
او ادامه می‌دهد: ضمن اینکه در حال حاضر گزینه‌های رهن در بازار مسکن بسیار کم و تقاضا زیاد است و با این حساب بعید است که خانه‌ای برای رهن گذاشته شود، ولی تقاضا نداشته باشد و به رهن نرود. اینکه خانه رهن نرود امری غیر منطقی و غیر طبیعی است.
معامله در بنگاه غیرقانونی است
نعمت احمدی، حقوق‌دان، در واکنش به این موضوع امکان چنین تبانی‌ای را برای کلاهبرداری کلان از مردم دور از ذهن نمی‌داند و راه حل مشکل را بسیار ساده می‌داند. احمدی توضیح می‌دهد: معامله مسکن در بنگاه‌های املاک شیوه غلط، اما رایج بازار مسکن ایران است و بنگاه‌های معاملات ملکی بدون هیچ تخصصی، اتاقک و زیرپله‌شان را بنگاه می‌کنند. تا اینجا مسئله‌ای نیست، چون هر کسی می‌تواند یک شغلی داشته باشد. مشکل جایی آغاز می‌شود که این بنگاه‌ها بر خلاف قانون ثبت، رفتار می‌کنند.
به گزارش تجارت‌نیوز، به گفته او طبق ماده ۲۲ قانون ثبت، هر ملکی که در دفتر ثبت به ثبت برسد، مالک را تعیین می‌کند. ماده ۴۶ همین جزئیات معامله سهام قانون هم تأکید می‌کند که هر نوع عقد قرارداد برای املاکی که در دفاتر ثبت به ثبت رسیده‌اند، باید رسمی باشد، اعم از اجاره، ودیعه، صلح، فروش یا … بنابراین اگر این قانون که موجود هم هست اجرا شود، اتفاقاتی شبیه آنچه شاهد هستیم نمی‌افتد، اما دولت زورش به بنگاه‌های معاملات ملکی نمی‌رسد و اگر قوه قضائیه قصد دارد با کلاهبرداری‌های معاملات مسکن مبارزه کند، تنها همین یک قانون را اجرا کند تا بساط کلاهبرداری در این بازار برچیده شود.»
