شاخص بازار بورس
بازار سهام و آشنایی با پنج شاخص مهم آن
آیا تصمیم دارید به بازار بورس وارد شوید؟ برای انتخاب سهام مناسب، چگونه از اطلاعات و داده‌ها بهره می‌برید؟ آیا از گزارشات و تحلیل‌های بنیادی که بیانگر شاخص‌های بازار بورس هستند برای تصمیم‌گیری استفاده می‌کنید؟
در این مقاله بعضی از مهمترین شاخص‌های بازار بورس معرفی شده و نحوه‌ی استفاده از آنها برای تصمیم‌گیری‌های آگاهانه در خرید و فروش سهام بررسی میشود.
۱. درصد بازگشت سرمایه
برای محاسبه «درصد بازگشت سرمایه» (Return On Investment – ROI) کافی است نسبت میزان سود یا زیان حاصل از سرمایه‌گذاری، بر میزان سرمایه محاسبه شود. اگر یک سرمایه‌گذار در یک شرکت مبلغ ۱ میلیون ریال سهام خریداری و در پایان ۵ سال این سهام را به مبلغ ۲ میلیون ریال فروخته باشد، درصد بازگشت سرمایه برای این شرکت برابر است با
لازم به ذکر است که اگر حاصل، به صورت درصدی نمایش داده شود به شکل ۱۰۰٪ درخواهد آمد.
هرچند نحوه محاسبه‌ی این شاخص بسیار ساده محسوب میشود ولی همین امر ممکن است مشکل‌ساز هم باشد. زیرا احتمال دارد همه هزینه‌های سرمایه‌گذاری در محاسبه ROI در نظر گرفته نشده باشند. بنابراین هنگام محاسبه شاخص ROI باید به همه هزینه‌های مربوط به سرمایه‌گذاری توجه شود.
۲. سود هر سهم
یکی دیگر از شاخص‌های مهم در تصمیم‌گیری بازار سهام، «سود هر سهم» (Earning Per Share – EPS) است. مقدار EPS بیانگر میزان سودآوری شرکت است. مقدار این شاخص براساس نسبت سود سهام بر تعداد سهام یک شرکت محاسبه میشود.
هر چند این شاخص در مورد میزان سود پرداختی به ازای هر سهم اطلاعاتی میدهد ولی میزان سرمایه‌گذاری برای کسب این سود را مشخص نمی‌کند. اگر مقدار EPS برای شرکت الف برابر با ۱۰۰ ریال و برای شرکت ب ۱۲۰ ریال باشد سرمایه‌گذاری در شرکت ب زمانی مناسب است که میزان سرمایه‌گذاری در هر دو شرکت الف و ب تقریبا یکسان باشد. برای تصمیم‌گیری در بازار بورس علاوه بر شاخص EPS باید از شاخص‌های دیگر نیز استفاده شود.
۳. نسبت قیمت به درآمد
برای مقایسه قیمت سهام و سود هر سهم از «نسبت قیمت به درآمد» (Pricing to Earnings Ratio – P/E) استفاده میشود. نسبت P/E با تقسیم قیمت هر سهم بر سود آن سهم بدست می‌آید. این نسبت یکی از بهترین ابزارها برای سنجش سرمایه‌گذاری در شرکت‌ها است.
برای مثال اگر بخواهیم یک تلویزیون جدید بخریم، احتمالا امکانات هر تلویزیون را به نسبت قیمتش ارزیابی میکنیم تا مناسب‌ترین دستگاه را انتخاب کنیم. بین دو تلویزیونی که حدود قیمت مشابهی دارند آن دستگاهی مناسب‌تر است که دارای امکانات بیشتری باشد. (در این جا قیمت تلویزیون صورت کسر و تعداد امکانات آن مخرج کسر در نظر گرفته شده است. بنابراین تلویزیون با نسبت P/E کمتر، مناسب‌تر به نظر می‌رسد.)
اگر شرکتی دارای نسبت P/E بزرگتری نسبت به شرکت‌های مشابه باشد، ممکن است سرمایه‌گذارها ارزش سهام آن را غیر واقعی تصور کنند، مگر اینکه مسائلی مانند افق رشد شرکت یا عوامل دیگری باعث افزایش نسبت P/E شده باشد که ارزش سرمایه‌گذاری را توجیه کند. به این ترتیب دیده میشود که قیمت یک سهم به تنهایی شاخص مناسبی برای تعیین ارزشمند بودن آن نیست، چه بسا شرکتی با قیمت سهام بالا از نظر نسبت P/E دارای ارزش سرمایه‌گذاری کمی باشد.
فیلم آموزش نسبت قیمت به درآمد یا P/E
نسبت قیمت به درآمد یا P/E در واقع نسبت قیمت به درآمد هر سهم و یکی از معیارهای مهم در ارزش‌گذاری سهام شرکت‌ها است. در این ویدئوی آموزشی مفهوم نسبت قیمت به درآمد یا همان P/E به طور کامل تشریح و روش محاسبه آن بیان شده است. همچنین، چگونگی استفاده از این نسبت برای مقایسه ارزش دو یا چند شرکت آموزش داده شده است.
۴. بازده حقوق صاحبان سهام
برای نشان دادن میزان سودآوری یک شرکت از شاخص «بازده حقوق صاحبان سهام» (Return on Equity – ROE) استفاده میشود که بیانگر میزان کارایی شرکت در تولید سود است. برای محاسبه آن کافی است، میزان سود حاصل از سرمایه‌گذاری را بر کل سرمایه شرکت یا حقوق صاحبان سهام تقسیم کرد.
فرض کنید در شرکت الف از سرمایه سهامداران به ارزش 2 میلیون تومان سودی برابر با 1.5 میلیون تومان حاصل شده است. همچنین در شرکت ب نیز براساس همان میزان سرمایه، سود ۱ میلیون تومان حاصل شده. بنابراین مقدار ROE برای شرکت الف برابر 75٪ و برای شرکت ب 50٪ است. پس از نظر کارایی شرکت الف بهتر به نظر می‌رسد زیرا نسبت به شرکت ب با سرمایه یکسان سود بیشتری به دست آورده است.
استفاده از شاخص ROE به همراه دیگر شاخص‌های بازار بورس کمک به شناخت سلامت و توان درآمدزایی یک شرکت میکند.
۵. نرخ رشد مرکب سالانه
برای محاسبه نرخ رشد سالانه یک سرمایه‌گذاری از «نرخ رشد مرکب سالانه» (Compound Annual Growth Rate – CAGR) استفاده میشود. از آنجایی که یک شرکت ممکن است در بعضی سالها سودآور و در بعضی دیگر زیان‌ده باشد برای سرمایه‌گذاران بهتر است که میانگین بازگشت سرمایه را در طی زمان به عنوان شاخص تصمیم‌گیری در نظر بگیرند.
برای مثال با مقایسه شاخص CAGR در دو شاخه‌ی سرمایه‌گذاری (سبد سهام و سرمایه‌گذاری در ملک) میتوان تصمیم گرفت که سرمایه‌گذاری در ملک به علت داشتن CAGR بزرگتر مناسب‌تر از بازار سهام است.
پانوشت: سرمایه‌گذاران موفق از شاخص‌ها و اطلاعات بازار بورس برای ارزیابی شرکت‌ها استفاده می‌کنند. شما نیز پس از مطالعه گزارشاتی که با نام تحلیل بنیادی برای شرکت‌های حاضر در بورس وجود دارد، تصمیم به خرید و یا فروش آگاهانه سهام بگیرید.
اگر مطلب بالا برای شما مفید بوده است، احتمالاً آموزش‌هایی که در ادامه آمده‌اند نیز برایتان کاربردی خواهند بود.
شاخص بورس : شاخص کل
تعریف شاخص بورس و استفاده از آن در شناخت بازار سرمایه
شاخص بورس مفهومی است که بر اساس آن میتوان یک سنجش و ارزیابی را در خصوص موضوعی خاص انجام داد. شاخص‌ها به منزله معیارهایی هستند که به وسیله آنها میتوان کمیت، کیفیت و .. را اندازه‌گیری کرد. در بازار سرمایه هم شاخص ها معیارهای مهمی هستند که با بررسی و تحلیل آنها میتوانیم وضعیت گذشته و حال بورس را از جنبه های مختلف ارزیابی و حتی روند آینده بورس را نیز پیش بینی کنیم. با شاخص بازار بورس این تفاسیر نوسانات شاخص کل از اهمیت فراوانی نزد سرمایه گذار برخوردار است و در شاخص ها انواع مختلفی دارند که هر کدام وضعیت بازار را از جنبه خاصی نشان میدهند. در ادامه سعی میکنیم در مورد هر یک از شاخص های بورس صحبت کنیم.
شاخص کل بورس به عنوان دماسنج اقتصاد
شاخص کل بورس همان شاخصی می باشد که همواره در رادیو و تلویزیون از آن می شنوید به این شاخص شاخص قیمت و بازده نقدی هم میگویند که بیان کننده سطح عمومی قیمت و سود نقدی سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس می باشد در واقع این شاخص بیان کننده میانگین بازده سرمایه گذاران در بورس است. به عنوان مثال اگر قیمت سهمی در ابندای سال 500 تومان باشد و در انتهای سال به 600 تومان برسد و در مجمع هم سود نقدی 70 تومانی تقسیم کند بازدهی سهم در طی یک سال 34% می باشد. این رویه برای شاخص کل هم وجود دارد یعنی اگر شاخص کل در ابتدای سال در سطح 70000 واحد و در پایان سال به 78000 واحد برسد نشان دهنده این است که میانگین بازده بورس از محل افزایش قیمت ها و تقسیم سود نقدی در انتهای سال 11.5 درصد بوده است. به این شاخص (TEDPIX) هم می گویند.
به عنوان مثال شکل زیر مربوط به صفحه اصلی سایت tsetmc.com می باشد که وضعیت بازار سرمایه را در یک نگاه نشان میدهد و سرمایه گذار با استفاده از آن وضعیت بازار سرمایه را درک می کند.
نکات مهم در بررسی شاخص بورس
در بررسی شاخص کل این نکته را باید مورد توجه قرار داد که هر چه شرکت های موجود در بورس اوراق بهادار تهران به لحاظ سرمایه و ارزش بازار شرکت های بزرگتری باشند؛ اثر بیشتری بر شاخص کل دارند. به عنوان مثال ممکن است در یک روز بیش از 60 درصد سهامشان منفی باشد ولی در نهایت دو شرکت بزرگ مانند فملی و فولاد قیمت سهامشان افزایش یافته باشد و به همین دلیل نیز شاخص کل مثبت باشد.
نکته قابل بررسی در شاخص بورس این است که افزایش شاخص کل نشان دهنده سود آوری همه شرکت ها در بورس نیست چرا که شاخص نشان دهنده میانگین بازدهی کل شرکت هاست. یعنی ممکن است برخی از شرکت ها در طول سال افت قیمت زیادی داشته باشند و سرمایه گذاران زیان کنند ولی شاخص کل بازدهی مثبتی داشته باشد. یا برعکس ممکن است شاخص کل کاهش داشته ، اما سرمایه گذاران به واسطه داشتن سهم های مناسب در سبد سهام، سود خوبی را کسب کنند. البته گاهی اوقات با تشکیل سبد سهام متنوع میتوان بازدهی سبد سهام را به بازدهی شاخص کل نزدیک تر کرد. پس سرمایه گذار حتما باید توجه داشته باشه که بررسی شاخص کل معیار مناسبی برای خرید سهام در موقعیت های مختلف نیست.
ادامه دارد.
پیشنهاد می‌کنم این مقالات را هم مطالعه کنید:
صندوق های قابل معامله در بورس در مقابل بانک
تابلوخوانی و بازار خوانی
نوشته های مرتبط
پیش گشایش بورس چگونه شاخص بازار بورس سرمایه‌گذاران را تهدید میکند؟
پیش گشایش بورس تهران در حال حاضر از ساعت 8:45 شروع میشود و تا ساعت 9:00 ادامه پیدا میکند. به گونه‌ای که تا ساعت 8:55 دقیقه امکان حذف سفارش در سامانه معاملات وجود دار ولی بعد از ان سفارش در سامانه ثبت شده و با.
تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن چیست؟
شاخص کل یا شاخص هم وزن، کدام را بررسی کنیم؟ شاخص کل یا شاخص هم وزن از انواع شاخص‌هایی است که سرمایه‌گذاران برای بررسی رفتار بازار از آنها استفاده می‌کنند. اما گاهی این سوال برای سرمایه‌گذاران ایجاد میشود که از کدام شاخص برای بررسی و تحلیل.
چند نکته مهم برای معامله گری در بورس
اگر شما هم به تازگی وارد بازار سرمایه شدید، باید همواره نکاتی را مد نظر قرار دهید تا به یک معامله‌گر حرفه‌ای تبدیل شده و بتوانید بیشترین سود و بهره را از معاملات خود ببرید. پیشنهاد می‌کنم قبل از خواندن این مقاله، مقاله "نکات کلیدی.
سوالات متداول سرمایه گذاری در بورس
پاسخ به برخی سوالات متداول سرمایه گذاری در بورس معمولا سرمایه گذاران بعد از ورود به بازار سرمایه با یک سری ابهامات و سوالات در این بازار مواجه می شوند و از آنجا که این روزها بازار سرمایه در بین عموم مردم جایگاه ویژه ای پیدا.
درامد ماهانه سرمایه گذاری در بورس چقدر است؟
درامد ماهانه سرمایه گذاری در بورس یکی از سوالاتی است که سرمایه گذاران تازه وارد به بورس از کارشناسان بازار یا افرادی که دستی در بورس دارند و زمان زیادی در این بازار فعالیت کرده اند می پرسند و سوال انها این است که درآمد.
بررسی نکات روانشناسی که معامله در بازار بورس را جذاب میکند
روانشناسی بورس و معامله گری در بازار های مالی دو موضوعی هستند که کاملا به یکدیگر وابسته اند. یعنی اگر شما قدم در راه سرمایه گذاری در بورس گذاشته اید قطعا باید اصول روانشناسی در این بازار را نیز بدانید چرا که عدم رعایت این.
ویدئو آموزش استفاده از سایت کدال و کاربرد آن
استفاده از سایت کدال در بررسی گزارشات شرکت ها ویدئو آموزش استفاده از سایت کدال و کاربرد آن در بررسی گزارشات شرکت ها یکی از نیازهای هر سرمایه گذار در تحلیل بنیادی شرکت ها و از طرفی بررسی گزارشات منتشر شده شرکت ها می باشد و.
تابلو خوانی و بازار خوانی در بورس : سهام زیر 100 تومان را بخریم??
تابلو خوانی و بازار خوانی در بورس تهران : سهام زیر 100 تومان برای خرید مناسب است تابلو خوانی و بازار خوانی در بورس به عنوان یکی از ابزارهای شناسایی رفتارهای خریداران و فروشندگان در بازار می باشد و همانطور که در مقالات قبلی در مورد.
آموزش نوسان گیری در سهم و نکات کلیدی آن
نوسان گیری در بورس به عنوان یکی از فعالیت های سرمایه گذاران محسوب می شود و در این مقاله قصد داریم در خصوص فاکتورهای نوسان گیری در بورس صحبت کنیم. به طور کلی روش های مختلفی برای کسب سود و بازدهی در بازار سرمایه وجود.
آموزش تحلیل بنیادی : شرکت های اهرمی به چه معناست
چگونه تحلیل بنیادی را یاد بگیریم در بحث های مربوط به آموزش تحلیل بنیادی دغدغه همه سرمایه گذاران این است که چگونه تحلیل بنیادی را یاد بگیرند تا به کمک آن قادر باشند شرکت های مختلف را تحلیل کرده و سپس با توجه به چشم انداز.
سرمایه گذاری در بورس : حداقل سرمایه برای فعالیت در بورس
سرمایه گذاری در بورس با چقدر امکان پذیر است سرمایه گذاری در بورس و سایر بازارهای مالی همواره باید به عنوان یکی از دغدغه های عموم قرار گیرد چرا که ما در یک کشور تورمی زندگی میکنیم و تورم موجب می شود که ارزش دارایی هایمان.
معاملات بلوکی چیست و چه کاربردی در بازار سرمایه دارد؟
معاملات بلوکی چیست؟ این معاملات شاخص بازار بورس چه کارکردی در بازار سرمایه دارد و چرا بسیاری از سرمایه گذاران از این تکنیک برای شناسایی برخی سهام در بازار استفاده می کنند؟ در اینم مقاله قصد داریم توضیح دهیم که چگونه معاملات بلوکی میتواند موجب افزایش قیمت سهم.
3 نظر در “ شاخص بورس : شاخص کل ”
mehdi afzalian گفت:
علی گفت:
با سلام . ضمن تشکر از اطلاع رسانی های خوبتون، سوالی که داشتم به شرح ذیل است
در متن اشازه فرموده اید که مثلا شرکتی سهام 500 را در طی سال 600 می شود و مجمع هم سود 70 تومانی را می دهد به همین دلیل سود 34درصدی را شناسایی می کنید، مکر بعد از بازگشایی نماد بعد از مجمع میزان سود نقدی مشخص شده از قیمت سهام کاسته نمی شود؟ پس آیا باید در محاسبه سود به همین شیوه درنظر گرفت؟
mehdi afzalian گفت:
هر شرکتی در سال محمع خود را برگزار میکند و در آن مجمع مقدار سود نقدی را تعیین میکند. به همین دلیل میتوان تخمینی از میزان بازدهی داشت
شاخص کل بورس در دومین روز هفته درجا زد
شاخص کل بورس اوراق بهادار با افزایش ۲۲۳ واحدی معادل ۰.۰۲ درصدی به یک میلیون و ۳۷۹ هزار و یک واحد رسید. همچنین در فرابورس شاخص کل با افت دو واحدی به ۱۸ هزار و ۶۶۰ واحد رسید.
به گزارش خبرنگار ایبِنا، امروز تالار شیشه‌ای در معاملات دومین روز کاری هفته (یکشنبه دوازدهم دی ماه ۱۴۰۰)، شاهد روند صعودی ولی خفیف اکثر شاخص‌های منتخب بود. به گونه‌ای که شاخص قیمت (وزنی-ارزشی)، با افزایش ۵۵ واحدی معادل ۰.۰۲ درصد به رقم ۳۴۱ هزار و ۳۹۲ واحد رسید.
شاخص کل هم وزن نیز، با افزایش ۵۲ واحدی، عدد ۳۶۳ هزار و ۵۲۱ واحد را به نمایش گذاشت. شاخص قیمت (هم وزن) نیز با افزایش ۳۳ واحدی به رقم ۲۲۸ هزار و ۶۱۶ واحد رسید.
همچنین شاخص سهام آزاد شناور، ۱۲۳۴ واحد افزایش را رقم زد و به سطح یک میلیون و ۷۵۹ هزار واحد رسید. همچنین شاخص بازار اول با ۷۵۷ واحد افزایش به رقم یک میلیون و ۵۱ هزار و ۵۶۸ واحد رسید و شاخص بازار دوم نیز، با ۱۳۹۶ واحد کاهش همراه بود و عدد دو میلیون و ۶۴۸ هزار واحد را به نمایش گذاشت.
بر اساس این گزارش، در معاملات امروز بورس تهران، نمادهای معاملاتی فملی، فولاد، شبندر، کچاد و کگل با بیشترین افزایش، تاثیر مثبت در روند صعودی شاخص کل بورس داشتند. در مقابل، نمادهای معاملاتی فخوز، شپدیس و پارس، بیشترین تاثیر منفی را در برآورد نماگر کل بورس داشتند.
با پایان فعالیت بازار سرمایه در دومین روز کاری بورس در هفته جاری، معامله‌گران بورس ۳ میلیارد و ۴۴۸ میلیون برگه بهادار و سهام را در قالب ۳۲۴ هزار و ۱۵۲ نوبت معامله و به ارزش ۲۱ هزار و ۸۹۶ میلیارد ریال داد و ستد کردند.
در بازار امروز، بیشترین افزایش قیمت متعلق به نماد غاذر (کشت‌وصنعت پیاذر) با ۴.۸۴ درصد رشد و پس از آن، نمادهای دروز، غگرجی، ونیرو و مداران بود. همچنین نماد معاملاتی دیران (ایران دارو) با ۴.۸۴ درصد، بیشترین کاهش قیمت را داشت و پس از آن نیز، نمادهای غمهرا، واعتبار، خنصیر و ولملت قرار گرفتند.
مشکلات محاسبه شاخص کل بورس
یکی از معیارهای اصلی برای تحلیل روند بازار سرمایه ایران، شاخص کل بورس است و این عدد را به عنوان نمایانگر وضعیت سهام شرکت ها می دانند و قطعا شما نیز تا حدودی با این مفهوم آشنا هستید؛ اما برخی از فعالان بازار سرمایه معتقدند که این شاخص معیار خوبی برای قضاوت درباره کلیت سهم ها نمی تواند باشد و نحوه محاسبه آن مشکلات جدی دارد و حتی شائبه هایی نیز در خصوص دستکاری این عدد مطرح می کنند. به همین دلیل در این مقاله به دنبال شناسایی مشکلات محاسبه شاخص کل بورس هستیم و قصد داریم این موارد را با شما به اشتراک بگذاریم، پس اگر شما نیز به این موضوع علاقه مند هستید، ما را تا پایان مقاله همراهی کنید.
شاخص کل بورس چگونه محاسبه می شود؟
برای شناسایی مشکلات محاسبه شاخص کل بورس، در ابتدا بایستی با نحوه محاسبه آن آشنا شویم.
شاخص کل بورس تهران همان عددی است که معمولا در اخبار و رسانه ها پخش می شود و به طور علمی تر، شاخص قیمت و بازده نقدی (TEDPIX) نام دارد و به طور کلی میانگینی از قیمت و بازده سهام شرکت ها بر اساس وزن آن ها به شما ارائه می کند و تاثیر شرکت های کوچک در محاسبه این شاخص در مقایسه با تاثیر شرکت های بزرگ این بازار با یکدیگر برابر نیست.
به عنوان مثال در کنکور ریاضی، مفهومی به نام «ضریب» وجود داشت که بر اساس آن نمرات درس فیزیک ضرب در 9 می شد و درسی مانند ادبیات ضرب در 4 می شد و قطعا تاثیر نمرات درس فیزیک از ادبیات بیشتر بود؛ در بورس تهران نیز وضعیت به همین شکل است و سهام شرکتی مانند فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) که یکی از بزرگترین شرکت های بازار سرمایه است، در مقایسه با سهام شرکت ایران مرینوس «نمرینو» که یک شرکت کوچک با ارزش بازار پایین است، تاثیر بیشتری در نوسانات شاخص کل بورس دارد و به طور خلاصه شرکتی که تعداد سهام و قیمت بیشتری دارد، میزان تاثیرگذاری آن بیشتر است. بنابراین اصلی ترین نکته در خصوص محاسبه شاخص کل، وزن دادن به شرکت هاست که آن را با شاخص هم وزن متفاوت کرده است و به طور کلی شاخص کل بورس طبق فرمول زیر محاسبه می شود:
همانطور که در تصویر بالا مشاهده می کنید، شرکت هایی که تعداد سهام بیشتر و همچنین قیمت بالاتری دارند، قطعا تاثیر آن ها در محاسبه عدد شاخص کل بیشتر خواهد بود و تاثیر بسیار زیاد سهم های شاخص ساز یکی از اصلی ترین مشکلات محاسبه شاخص کل بورس است.
آیا شاخص کل بورس بیانگر وضعیت کلیت بازار است؟
قطعا برای شما نیز پیش آمده است که بازدهی سبد سرمایه گذاری شما با آنچه که در شاخص کل اتفاق افتاده، متفاوت بوده است. به عنوان مثال ممکن است در یک روز کاری، بازدهی کلیت پرتفوی شما منفی باشد، اما شاخص کل عدد مثبت را نشان می دهد و شما نیز احتمالا از این موضوع تعجب خواهید کرد. ریشه اصلی این اتفاق را بایستی در مشکلات محاسبه شاخص کل بورس و عوامل تاثیرگذار بر آن شناسایی کنیم.
مشکلات محاسبه شاخص کل بورس
بارها از سوی فعالان بازار سرمایه، نحوه محاسبه شاخص کل مورد انتقاد قرار گرفته است و حتی بعضی از افراد معتقدند این عدد در مواقع حساس، دستکاری می شود؛ اما آنچه که واضح است، مشکلات محاسبه شاخص کل بورس و عوامل تاثیرگذار بر آن است که در ادامه به برخی از آن ها اشاره می کنیم.
شرکت های شاخص ساز
برخی از شرکت های بازار سرمایه را اصطلاحا شاخص ساز می نامند و همانطور که که از اسم آن مشخص است، منظور از این عبارت، تاثیر نوسانات این شرکت ها در ساختن عدد شاخص کل است و در واقع این شرکت ها، بیشترین ارزش بازار را در میان شرکت های فعال در بازار سرمایه دارند. در تصویر زیر، صفحه اول سایت tsetmc را مشاهده می کنید.
در تصویر بالا، در یکی از بخش های این سایت که با رنگ قرمز کادر بندی شده است، سهم هایی را مشاهده می کنید که بیشترین تاثیر را در نوسانات شاخص کل داشته اند و شرکت های شاخص ساز در این قسمت شناسایی می شوند. بنابراین عدد شاخص کل بورس، به جای نمایان کردن وضعیت کل سهم های بازار، بیشتر بیانگر وضعیت سهام شرکت های شاخص ساز است؛ به همین دلیل عدد شاخص کل نمی تواند معیار خوبی برای بررسی وضعیت سهم های کوچک بازار سرمایه باشد و اگر شما به عنوان یک سرمایه گذار، پرتفویی متشکل از سهم های کوچک در اختیار داشته باشید، احتمالا عدد شاخص کل بورس، کارایی زیادی برای شما نخواهد داشت.
شاخص کل بورس تهران از فرابورس متمایز است
یکی دیگر از مشکلات محاسبه شاخص کل بورس، تاثیر نداشتن سهم های فرابورسی است و نکته ای که سرمایه گذاران باید به آن دقت کنند، این است که شاخص کلی که در رسانه ها به آن اشاره می شود، مخصوص بورس اوراق بهادار تهران است و شرکت های فرابورس، نقشی در به وجود آوردن این عدد ندارند و شاخص کل بورس برای افرادی که سبد سرمایه گذاری خود را از میان شرکت های فعال در فرابورس انتخاب می کنند، نمی تواند معیار مناسبی باشد.
نقش عرضه شاخص بازار بورس اولیه شرکت ها در شاخص کل
یکی دیگر از مشکلات محاسبه شاخص کل بورس، تاثیر عرضه اولیه ها در بالا رفتن این عدد است. در سالیان اخیر ده ها شرکت کوچک و بزرگ در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده اند و همانطور که می دانید، معمولا برای بالا بردن جذابیت خرید عرضه های اولیه، قیمت آن را منصفانه و یا حتی پایین تر از ارزش واقعی، در نظر می گیرند و این موضوع باعث بالا رفتن تقاضا برای خرید سهام این شرکت ها می شود و در روزهای بعد از عرضه اولیه، صف خرید سنگین بر روی این نمادها به وجود می آید و چند روز پشت سرهم قیمت سهام این شرکت ها بالا می رود و این موضوع باعث بالا رفتن عدد شاخص کل می شود؛ اما با توجه به میزان تخصیص کم سهام شرکت های عرضه شده برای اولین بار، بالا رفتن قیمت آن تاثیر چندانی در پرتفوی سهامداران ندارد.
به عنوان مثال پس از عرضه اولیه شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی (شستا) در اوایل سال 1399 که با مشارکت خوب سرمایه گذاران روبرو شد، در روزهای بعد، صف های خرید سنگین برای این نماد به وجود آمد و بالا رفتن قیمت آن باعث افزایش عدد شاخص کل شده بود.
بنابراین بخشی از رشد شاخص کل بورس در سال های اخیر مربوط به عرضه اولیه شرکت های مختلف است و ارتباطی با بازدهی شرکت های فعال در آن ندارد و این موضوع را می توان به عنوان یکی از مشکلات محاسبه شاخص کل بورس در نظر گرفت.
آیا عدد شاخص کل دستکاری می شود؟
منظور از دستکاری در شاخص کل بورس به اینصورت است که ممکن است در بعضی از مواقع که کلیت سهم های بازار منفی هستند، با ایجاد هیجانات و بالا بردن قیمت سهم های شاخص ساز، عدد شاخص کل را مثبت کنند؛ اما وقتی که سهامداران به پرتفوی خود مراجعه می کنند، هیچ تناسبی میان سبد خود و بازدهی شاخص کل نمی توانند به وجود بیاورند.
به عنوان مثال در یک روز کاری ممکن است بیشتر سهم ها در محدوده منفی معامله شوند، اما با استفاده از نمادهایی مانند فولاد، فملی، شستا، کچاد، کگل و. که وزن سنگینی در محاسبه این عدد دارند، بتوانند شاخص کل بورس را مثبت کنند.
جمع بندی
شاخص کل بورس یکی از اعدادی است که معمولا در میان فعالان بازار سرمایه شنیده می شود و از آن به عنوان معیاری برای تحلیل وضعیت بازار سرمایه استفاده می کنند؛ اما نحوه محاسبه این شاخص، دارای مشکلاتی از قبیل تاثیر سهم های شاخص ساز، تاثیر عرضه اولیه شرکت ها در بالا بردن آن و. است.
شاخص کل بورس چیست؟ چه تفاوتی با شاخص هم وزن دارد؟
یکی از معیارهای مهمی که از طریق تحلیل و بررسی آن می توان از جنبه های مختلفی وضعیت گذشته و اکنون بورس را ارزیابی کرد، انواع شاخص‌های بورسی است. به کمک این شاخص‌ها، حتی از طریق روش‌های نموداری (تحلیل‌های تکنیکالی) می توان روند آینده بورس را نیز پیش بینی کرد. بنابراین همانطور که شاخص کل بورس و دیگر شاخص‌های بورسی (مثل شاخص هم وزن) در تصمیم گیری‌های سرمایه گذاران نقش مهمی دارد، نوسانات آن نیز می تواند برای سرمایه گذاران از اهمیت زیادی برخوردار باشد. با توجه به اهمیت شاخص بورس در این مقاله تصمیم گرفتیم به تمامی جوانب آن بپردازیم. اما در کنار شاخص کل، شاخص دیگری وجود دارد به نام شاخص هم وزن که میتواند بیانگر واقعیت‌های دیگری از بازار باشد. با ما همراه باشید تا به تفاوت‌های شاخص کل بورس و شاخص هم وزن پی ببرید.
تعریف شاخص
شاخص در انگلیسی Index نامیده می شود که یک معیار آماری بوده و نشان دهنده تغییرات در اقتصاد و بازار بورس است. اصطلاح شاخص در بازار سرمایه، مجموعه ای از سهام است که در آن بازار معامله می شود و بیان کننده میانگین تغییرات در قیمت این سهام است. هر شاخص، برای اندازه گیری، روش منحصر به فرد خود را دارد.
در نتیجه اگر قصد مقایسه دو شاخص مختلف را دارید، بهترین روش این است که درصد تغییرات این شاخص ها را در گذشته (نسبت به روز یا ماه قبل) به جای عدد فعلی این شاخص ها مقایسه کنید.
شاخص در بورس
از شاخص کل و یا سایر شاخص ها در بازار بورس می توان در مواردی از جمله ارزیابی عملکرد سهام و یا صندوق های سرمایه گذاری بهره برد.
به عبارت ساده‌تر می توان گفت که شاخص کل بورس، دماسنج بازار سرمایه است. بطور کلی شاخص یک عدد است که برای ارزیابی عملکرد مجموعه ای از متغیرها در یک محدوده زمانی مشخص بکار برده می شود. در بازار بورس هم به دلیل وجود نمادهای مختلف معاملاتی، از شاخص کل می توان برای سنجش تغییرات در قیمت کلیه این نمادها استفاده کرد.
در بازار بورس شاخص های دیگری هم وجود دارند که سهامداران برای تصمیم گیری سرمایه گذاری می توانند از آن ها نیز بهره مند شوند. در ادامه به این شاخص ها خواهیم پرداخت. اما بطور کلی، مهمترین شاخص در بورس، همان شاخص کل است. این شاخص، تغییرات کلی قیمت‌های تمامی نمادهای معاملاتی و میانگین افزایش و یا کاهش قیمت سهام را مشخص می کند.
مثلا زمانی که گفته می شود شاخص کل 5% رشد داشته است، به این معناست که میانگین قیمت پایانی سهام‌های بورسی (این به معنی قیمت آخرین معامله نیست) در کلیه شرکت های بورسی (با در نظر گرفتن ارزش معمالات‌شان) با 5% افزایش همراه بوده است.
اگر تفاوت قیمت پایانی و قیمت آخرین معامله را نمیدانید مقاله حجم مبنا را مطالعه کنید.
انواع شاخص‌های بورسی
در بورس تهران، شاخص‌های بورسی مختلفی وجود دارد که سرمایه گذاران می‌توانند با استفاده از آنها تصمیمات درستی برای معاملات خود بگیرند. این شاخص ها عبارتند از:
1- شاخص کل بورس (شاخص کل قیمت)
این شاخص که همان شاخص کل بورس نامیده می شود، به TEPIX نیز شناخته می شود. همان طور که پیش تر گفته شد، بیان کننده میانگین تغییرات قیمتی در کل بازار است. همچنین به طور میانگین افزایش و کاهش قیمت سهام را در بازار بیان می کند. البته توجه داشته باشید که این شاخص با میزان سود نقدی پرداختی به سهامداران متفاوت است.
علاوه بر این، این شاخص به تعداد سهام و میزان سرمایه شرکت‌ها بستگی دارد. یعنی شرکت‌های بزرگ که سهام و معاملات بیشتری دارند نسبت به شرکت های کوچک تر با میزان سرمایه و تعداد سهام کمتر، تأثیر بیشتری بر روی شاخص کل می گذارند. بنابراین به جز قیمت سهام‌های مختلف فاکتورهای دیگری در فرمول محاسبه شاخص کل وجود دارد.
2- شاخص هم‌وزن
تفاوت شاخص هم‌وزن با شاخص کل در این است که در این شاخص، کوچک و بزرگ بودن شرکت مطرح نیست. در نتیجه تاثیراتی که افزایش یا کاهش قیمت سهام این شرکت‌ها بر روی شاخص هم‌وزن می گذارند، یکسان است. در شاخص کل چنانچه بیشتر شرکت ها بازدهی منفی داشته باشند، کافی است چند شرکت بزرگ بازدهی مثبتی داشته باشند تا شاخص کل مثبت شود. در مقابل، شاخص هم‌وزن میزان بازدهی اکثر شرکت ها را بیان می کند و نه میزان سرمایه بیشتر. در واقع نوسانات مثبت و منفی در هر دو شرکت به یک میزان بر روی این شاخص مؤثر است.
تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن به زبان ساده
شاخص کل بورس در بعضی از روزها ممکن است منفی باشد اما اکثر سهم‌ها مثبت باشند! یا برعکس. دلیل این امر این است که برخی از سهم‌ها (که ارزش بازار بیشتری دارند) تاثیر بیشتری روی شاخص کل دارند و وقتی این سهم‌ها منفی باشند شاخص کل هم منفی میشود در حالی که ممکن است اکثر سهام‌ها مثبت باشند. به همین دلیل بسیاری از کارشناسان بر این باورن که شاخص کل نمی‌تواند بیانگر تغییرات واقعی کلیت بازار باشد.
از سال 1393 معیاری به نام شاخص هم وزن در اختیار فعالان بازار سرمایه قرار گرفت و افراد می‌توانند با استفاده از این شاخص با دقت بیشتری نسبت به ورود و خروج نقدینگی و وضعیت کلی بازار تصمیم گیری کنند.
شاخص کل میان سهام‌های بزرگ و کوچک تمایز قائل میشود ولی شاخص هم وزن، وزن یکسانی برای همه شرکت‌ها در نظر میگیرد.
در واقع شاخص هم وزن امتیاز بیشتر سهم‌های شاخص ساز در محاسبات شاخص کل را از آنها میگیرد. بنابراین وقتی شاخص هم وزن منفی باشد یعنی بازدهی بیش از نصف شرکت‌های بازار کاهش یافته است و زمانی که شاخص هم وزن مثبت باشد یعنی بیش از نصف شرکت‌های بازار مثبت است.
3- شاخص بازده نقدی
این همان شاخصی است که میانگین میزان سود نقدی پرداختی از جانب شرکت ها به سهامداران را نشان می دهد. در واقع با افزایش شاخص سود نقدی، شرکت‌ها سود نقدی بیشتری را به طور میانگین در مجامع سالیانه بین سهامداران تقسیم می‌کنند.
این شاخص برای مقایسه بازدهی بورس با سایر بازارهای مالی مناسب است.
4- شاخص قیمت و بازده نقدی
در بورس تهران، شاخص بازدهی (شاخص قیمت و بازده نقدی) TEDPIX گفته می شود. رشد 1درصدی شاخص قیمت ها به معنی رشد میانگین 1درصد قیمت‌های هر برگه سهم است. شاخص قیمت‌ها برای کسانی که می‌خواهند در کوتاه مدت از خرید و فروش سهام سود بگیرند، نسبت به شاخص کل مهم‌تر است. در واقع شاخص قیمت و بازده نقدی همان شاخص کل بورس تهران است که در اخبار و رسانه‌ها گفته می شود.
5- شاخص صنعت و شاخص مالی
شرکت های بورسی به طور کلی به دو دسته صنعتی و مالی تقسیم بندی می شوند. شرکت‌های تولیدی و صنعتی از جمله مخابرات، سیمان، پتروشیمی و خودروسازی در دسته ی شرکت‌های صنعتی قرار می‌گیرند. همان طور که از نام آن پیداست، شاخص صنعتی بیانگر میانگین تغییرات قیمت در سهام شرکت های صنعتی است. از طرفی بانک‌ها، بیمه و شرکت های سرمایه گذاری در دسته ی شرکت‌های مالی قرار دارند و شاخص مالی نیز نشاندهنده میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت هایی است که در بخش مالی فعالیت دارند.
همچنین می توان برای هر کدام از دسته های صنعتی و مالی شاخص های جداگانه‌ای در نظر گرفت. برای مثال شاخص صنعت خودروسازی، میانگین تغییرات قیمتی در سهام شرکت های خودروسازی فعال را نشان دهد.
آموزش گام به گام تحلیل بنیادی برای انتخاب سهم مناسب
برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تحلیل بنیادی روی لینک زیر کلیک کنید.
آیا میخواهید در بورس به موفقیت برسید؟ آیا نمیدانید چگونه یک سهم را از منظر بنیادی تحلیل کنید؟ نبود منبع آموزشی مناسب در زمینه تحلیل بنیادی انگیزه ای شد تا در یک کتاب آموزشی به زبانی کاملا ساده و کاربردی، به کمک تصاویر گویا و آموزش گام به گام، روش انتخاب یک سهم را بر اساس نکات بنیادی آموزش داده ایم. قطعا این روش آموزشی را در هیچ کجا پیدا نخواهید کرد! این کتاب الکترونیکی را به تمام کسانی که می خواهند در بازار بورس به موفقیت مستمر برسند توصیه میکنیم .
6- شاخص سهام آزاد شناور
در ابتدا لازم است به تعریف خلاصه ای از سهام شناور آزاد بپردازیم. به بخشی از سهام یک شرکت سهامی که دارندگان این سهام قصد عرضه و فروش این سهام را دارند که در آینده ای نزدیک این سهام قابل معامله هستند، سهام شناور آزاد گفته می شود.
دارندگان این سهام نمی‌خواهند با نگهداری این سهام به عنوان مدیریت شرکت تلقی شوند. در مقابل، سهامدارانی هستند که قصد فروش این سهام را نداشته و می خواهند در مدیریت شرکت مشارکت کنند. این سهامداران اصطلاحاً سهامداران راهبردی خوانده می شوند.
این بازار اختصاراً TEFIX شناخته می شود. برای محاسبه شاخص سهام شناور آزاد، همچون شاخص کل پیش می رویم. تنها تفاوتی که در این میان وجود دارد، این است که در شاخص سهام شناور آزاد، به جای استفاده از تمامی سهام، تنها از سهام شناور آزاد شرکت ها برای محاسبه شاخص استفاده می شود.
شاخص سهام شناور آزاد در واقع میانگین سود و قیمت سهام شناور آزاد تمامی شرکت ها در بازار است. هرچه سهام آزاد شناور و میزان سرمایه شرکتی بیشتر باشد، تأثیر آن شرکت در شاخص سهام شناور آزاد نیز بیشتر خواهد بود.
7- شاخص بازار اول و بازار دوم
شرکت های بورسی در بورس اوراق بهادار تهران بر اساس موارد زیر دسته بندی می شوند:
- تعداد سهامداران
- وضعیت سودآوری
- میزان سرمایه
- تعداد سهام معامله شونده توسط سهامداران حقیقی
بر اساس این مؤلفه ها، چنانچه شرکتی شرایط بهتری داشته باشد در بازار اول و سایر شرکت ها در بازار دوم دسته بندی می شوند.
شرکت های بازار اول به دو دسته‌ی تابلو اصلی و تابلو فرعی تقسیم می شوند که برای هر یک از آن ها یک شاخص وجود دارد. این شاخص ها متوسط تغییر در قیمت سهام شرکت های حاضر در این دسته ها را نشان می دهد.
8- شاخص 30 شرکت برتر بورس
این 30 شرکت بر اساس اندازه شرکت ها و ارزش روز سهام آن ها در بازار تعیین می شوند. شاخص 30 شرکت بزرگ، میانگین تغییرات در قیمت سهام این 30 شرکت بزرگ را بیان می کند. ارزش روز سهام در بازار از فرمول زیر بدست می آید:
قیمت سهام * تعداد سهام منتشرشده شرکت = ارزش روز سهام
این 30 شرکت مجموعاً کمتر از 10% از کل شرکت های بورسی هستند که بیش از 70% از ارزش بورس تهران را در اختیار دارند. به این ترتیب، تغییراتی که در قیمت سهام آن ها ایجاد می شود می تواند تأثیر بسزایی بر شاخص کل و شاخص بورس بگذارد.
9- شاخص 50 شرکت بزرگ بورسی
در این شاخص نیز 50 شرکت بزرگ بورسی بر اساس معیارهای زیر هر 3 ماه معرفی می شوند:
- بیشترین معاملات بازار در این مدت
- قابلیت نقد شوندگی بالا
شاخص 50 شرکت بزرگ، در این مدت 3 ماهه، میانگین قیمت سهام این 50 شرکت برتر را بیان می کند. به این ترتیب میزان تغییرات در سود و قیمت آن ها مشخص می شود.
شاخص‌های بورسی را کجا میتوانیم مشاهده کنیم؟
تمامی شاخص‌های بورسی را می‌توانید از سایت مدیریت فناوری بورس یا همان TSETMC مشاهده کنید. به تصویر زیر نگاه کنید. در صفحه اصلی سایت تمامی شاخص‌های بورسی مشخص است.
نکاتی که سرمایه گذاران باید در مورد شاخص کل بورس بدانند
در این قسمت به دو نکته‌ی مهم درباره شاخص بورس اشاره خواهیم کرد که تمامی سرمایه گذاران بورس باید به آن توجه کنند.
نکته اول: شاخص کل بورس یک شاخص میانگین وزنی است
زمانی که گفته می شود شاخص کل بورس افزایش یافته است، به این معنا نیست که ارزش تمامی سهام شرکت‌های بورسی افزایش یافته است. همانطور که با کاهش شاخص کل بورس، ارزش سهام تمامی شرکت ها کاهش نمی یابد. زیرا همان طور که در تعریف شاخص کل گفته شد، این شاخص میانگین بازدهی بورس را بیان می کند.
گاهی اوقات با وجود رشد چشمگیر شاخص کل بورس، قیمت برخی سهام کاهش یافته و سهامداران ضررهایی را متحمل شده اند. در مقابل، با کاهش شاخص کل بورس، تعدادی از سرمایه گذاران سعامی را در پرتفوی خود دارند که سود قابل توجهی را شامل میشود. در نتیجه سهامداران نباید تنها به اخبار کاهش یا افزایش شاخص کل و بدون بررسی سایر جوانب تصمیم به سرمایه گذاری در این بازار نمایند.
نکته دوم: رابطه بازدهی شاخص کل و سبد سهام یک سرمایه‌گذار
نکته بعدی که بایستی به آن توجه کرد، رابطه ی بین شاخص کل و پرتفوی است. همان گونه که در مقالات قبلی گفته شد، سرمایه گذاران بهتر است سبد سهام متنوعی را برای خرید سهام تشکیل دهند. هرچه سهام خریداری شده متنوع تر و به ترکیب شرکت‌ها در شاخص کل نزدیک تر باشد، بازدهی آن به میانگین بازدهی کل بورس که از طریق شاخص کل بیان می شود، نزدیک تر است.
اگر فردی بتواند ترکیب سهامی که در پرتفوی خود انتخاب میکند به طور کامل با ترکیب تمام سهام در بورس تطبیق دهد، بازدهی سهامدار نیز به طور کامل با نوسانات شاخص کل بورس برابر بوده و به طور مثال با رشد 20 درصدی شاخص، وی نیز تقریبا 20% سود خواهد داشت.
جمع بندی
در این مقاله به توضیح چیستی شاخص کل بورس پرداختیم و همچنین انواع شاخص‌های بورسی را بیان کردیم. به اعتقاد نگارنده‌ی این مقاله اگرچه شاخص‌هایی مثل شاخص هم وزن معیار بسیار خوبی برای سنجش وضعیت کلی بازار است اما به لحاظ روانی، شاخص بازار بورس کماکان شاخص کل بورس مهمترین شاخص بورسی است که باید به آن توجه شود.
آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته در بورس
برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته روی لینک زیر کلیک کنید.
تابلوخوانی در کنار تحلیل بنیادی و تکنیکال، بعد سوم بورس است. همه چیز در تابلوی معاملات سهم وجود دارد، اطلاعاتی که شاید در نگاه اول کسی متوجه آنها نشود اما با یادگیری تکنیک های تابلو خوانی و بازار خوانی می توانید به اطلاعات زیادی دست پیدا کنید و بر این اساس معاملات پر سودتری داشته باشید. در کتاب آموزش تابلو خوانی پیشرفته به مطالبی خواهیم پرداخت که در هیچ کلاس یا کتابی به شما آموزش نمی دهند. تکنیک هایی که حاصل سالها تجربه در بازار سرمایه است.
